Na Słowacji obchodzono w niedzielę Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu i Prześladowań na tle Rasowym ustanowiony przed 10 laty w rocznicę przyjęcia przez rząd I Republiki Słowackiej tzw. kodeksu żydowskiego sankcjonującego prześladowania ludności żydowskiej. Premier Robert Fico składając wieniec przed pomnikiem ofiar Holokaustu w Bratysławie zapewnił, „że dziś na Słowacji nikt nie neguje Holokaustu" i zaapelował do społeczeństwa o "zwalczanie wszelkich przejawów rasizmu, ksenofobii i dyskryminacji”.
„Holokaust był potworną zbrodnią przeciw ludzkości, świadectwem poniżenia i strachu człowieka – powiedziała Weronika Schlessinger, jedna z niewielu słowackich Żydówek, która przeżyła Auschwitz.
Frantiszek Alexander, przewodniczący Stowarzyszenia Wspólnot Żydowskich na Słowacji (UZZNO) przyznał, że „społeczność żydowska wita wszystkie działania władz i obywateli, którzy usiłują rozliczyć się z profaszystowskim państwem prezydenta Jozefa Tiso”. „Jest to tym bardziej istotne, że słowacka skrajna prawica nadal usiłuje rehabilitować tę zbrodniczą politykę” – podkreślił.
Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu został ogłoszony przez parlament 31 października 2001 roku.
Przed II wojną światową na Słowacji mieszkało około 95 tysięcy Żydów. Na podstawie archiwalnych dokumentów z roku 1941, przechowywanych w Urzędzie Pamięci Narodu (UPN), ustalono, że obywatele pochodzenia żydowskiego byli właścicielami majątków o łącznej wartości 4 mld ówczesnych koron.
9 września 1941 proniemieckie władze Słowacji zatwierdziły tzw. kodeks żydowski, który pozbawiał żydowskich obywateli w tym kraju praw obywatelskich i zarządzał konfiskatę żydowskiego majątku. Żydom odebrano majątki o wartości 38 procent ówczesnego budżetu państwa. W marcu 1942 roku rozpoczęły się pierwsze deportacje do hitlerowskiego obozu zagłady Auschwitz. Za każdego deportowanego rząd Jozefa Tiso płacił III Rzeszy 500 marek. Nazwano to opłatą „za przesiedlenie i naukę zawodu”.
Do obozów koncentracyjnych wywieziono ponad 70 tysięcy Żydów. Dziś gmina żydowska na Słowacji liczy około 3 tysięcy osób. W 1999 roku słowaccy deputowani przyznali odszkodowania ofiarom Holokaustu. Ich wysokość ustalono wówczas na 3 tysiące koron, tj. 75 USD za każdy miesiąc więzienia w obozie koncentracyjnym.
Z Bratysławy Andrzej Niewiadowski (PAP)
adn/ ro/
