"3 x T" – wystawy o wpływie transformacji ustrojowej na przestrzeń
Trzy wystawy pod wspólnym tytułem „3 x T”, które mają być próbą odpowiedzi na pytanie, jak zmieniła się przestrzeń w Polsce 30 lat po transformacji ustrojowej i co te zmiany mówią o współczesnym społeczeństwie, przygotował Instytut Dizajnu w Kielcach. Wernisaż odbędzie się w piątek o godz. 18.
Pierwsza ekspozycja "Obiekty, które zostały biedronkami" próbuje ukazać zjawisko przekształcania obiektów, które w czasach PRL pełniły w miastach funkcje kulturalno-rozrywkowe, a dziś są siedzibami dyskontów. Wszystko na przykładzie budynku, w którym w latach 70. i 80. mieściła się popularna w Kielcach kawiarnia "Biruta" (prowadzona przez spółdzielnię "Społem") - od 2000 r. mieści się tam sklep. "Wystawa nie ma negatywnego charakteru, tylko pokazuje, że takie były czasy - ludzie podczas transformacji ustrojowej potrzebowali miejsc, gdzie będą mogli kupować, a nie kawiarni. Ale są też inne odpowiedzi na pytanie, dlaczego zakończył się czas dla tej kawiarni" – mówiła w czasie konferencji prasowej zapowiadającej wydarzenie jedna z kuratorek ekspozycji, Olga Grabiwoda.
Wystawa jest efektem projektu badawczego – jej autorki rozmawiały m.in. z byłymi pracownicami "Biruty" czy muzykami, którzy grali na tamtejszych dancingach. Na ekspozycji znajdą się zdjęcia ukazujące kawiarnię, oryginalne wycinki z gazet na jej temat, będzie można dowiedzieć się, co tam dawano do jedzenia i jak wyglądały te produkty, poznać wspomnienia związane z kawiarnią. Zwiedzający będą mogli dosłownie zajrzeć do wnętrza dawnej kawiarni, wkładając głowę do makiety obiektu oraz używając okularów 3D. W trakcie wernisażu będzie można też skosztować sernika, upieczonego wg oryginalnej receptury na ten, który był podawany w "Birucie".
Przybliżona będzie tajemnicza historia tego obiektu – ujawnione zostaną nazwiska nieznanych do tej pory autorów koncepcji budynku oraz jego pierwotne projekty. Zwiedzający będą mogli również zobaczyć mapę "birutyzacji", czyli lokalizację w kraju innych obiektów, które kiedyś były klubokawiarniami, kinami czy restauracjami, a dziś są dyskontami. Kuratorki wystawy znalazły 30 budynków o podobnych historiach – to m.in. była opolska restauracja "Adria" czy warszawskie dawne kino "Femina".
Fenomen funkcjonowania w Polsce ogródków działkowych przybliży druga wystawa - "Proste historie" - opracowana przez siedmioosobowy zespół autorski. Autorzy analizują zjawisko ogrodów i zadają pytanie: jak pomimo burzliwej historii Polski udało im się zachować autonomię i wyjątkowość? Na ekspozycję złoży się m.in. prezentacja 16 makiet altan działkowych. Dopełnieniem będzie stworzony na potrzeby ekspozycji mały ogródek, który ma być uprawiany przez cały czas jej trwania - tak, aby można było obserwować jego rozwój.
Dominika Janicka z Instytutu Dizajnu opisywała, że wystawa pokazuje ogródki w skali kraju, ale także w poszczególnych miastach – w tym w Kielcach. W stolicy województwa świętokrzyskiego znajduje się prawie 350 ha ogródków działkowych, w tym największy tego typu ogród w Polsce. "Autorzy wystawy badają ich urbanistykę, zapraszają nas do przyjrzenia się ich architekturze, często obiektom zaprojekowanym przez działkowców. Zwracają uwagę na warstwę społeczną tych miejsc, opisując ciekawe historie, które zdarzyły się w przestrzeni ogrodów działkowych" – zaznaczyła.
Ostania z nowych ekspozycji to "Mity postępu. Fotografie Pawła Pierścińskiego" z 64 pracami wybitnego fotografa, twórcy Kieleckiej Szkoły Krajobrazu.
Jak podała jej kurator Ewa Tatar, pokazywane będą prace z dwóch prywatnych kolekcji, a twórczość Pierścińskiego będzie tu przedstawiona w kontekście historii sztuki – poprzez jej typologię i nurty. "Mam nadzieję, że trochę taka muzealna i historyczna wystawa otworzy drzwi dla Pawła Pierścińskiego do historii sztuki, bo jest to artysta mało obecny w ogólnych narracjach" – zaznaczyła Tatar.
Będzie można zobaczyć m.in. fotografie przedstawiające krajobraz Ponidzia, Puszczę Jodłową, wnętrza zakładów przemysłowych dawnego Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, dokumentujące przemiany w industrializującej i urbanizującej się Polsce. Dodatkowym komentarzem do ekspozycji będą fragmenty filmów dokumentalnych i kronik z okresu przemian przełomu lat 80. i 90.
Wystawy będzie można oglądać do połowy września.
Instytut Dizajnu - część miejskiej instytucji Wzgórze Zamkowe - działa w Kielcach od 2012 r. Promuje wzornictwo i nowatorskie przedsięwzięcia z nim związane. Inicjuje współpracę różnych środowisk zainteresowanych wzornictwem - ekspertów i twórców dizajnu, instytucji edukacyjnych i projektowych, a także przedstawicieli biznesu. (PAP)
autor: Katarzyna Bańcer
ban/ mabo/
