Pałac Lubomirskich w Lublinie w którym powstanie wystawa stała Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. Fot. PAP/W. Jargiło
Dzieje, tożsamość, atrakcyjność, wielokulturowość dawnych Kresów Wschodnich pokazywać ma wystawa stała w Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, które powstanie w Lublinie. Rozpoczęły się konsultacje społeczne dotyczące kształtu tej placówki.
„Istnieje od wielu lat sygnalizowana realna społeczna potrzeba budowy w Polsce Muzeum Kresów” – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin w piątek w Lublinie podczas spotkania, na którym zaprezentowano główne założenia wystawy stałej w przyszłym muzeum.
„Koncepcje przygotowane przez historyków, muzealników, intelektualistów są bardzo ciekawe. Będzie to właściwie opowieść o tysiącletniej historii Polski, bo ten, można powiedzieć, pierwszy kontakt z czymś, co potocznie nazywamy Kresami Wschodnimi, to już przecież okres wczesnopiastowski. Tę historię (Kresów) będziemy opowiadać aż do katastrofy, jaką była II wojna światowa.(…) Ta historia w nas żyje, istnieje m.in. poprzez kody kulturowe, dzieła sztuki” – powiedział Sellin dziennikarzom.
Według wiceministra Lublin jest predystynowany do tego, aby tu było takie muzeum o znaczeniu ogólnopolskim, m.in. w związku z funkcjonowaniem tu dużych uczelni, a także z bliskością wschodniej granicy i żywymi kontaktami z naukowcami z Ukrainy czy Litwy. W Lublinie zawarta została 450 lat temu Unia Lubelska, która – jak zaznaczył Sellin – „miała istotny wpływ na to, jak wyglądała historia Kresów”.
Koncepcja wystawy, która ma powstać w przyszłym muzeum opowiada o historii i znaczeniu ziem wschodnich w zarysie chronologicznym. Wystawa podzielona ma być na kilka bloków tematycznych prezentujących różne aspekty, m.in. najdawniejszy kontekst historyczny tych terenów, tożsamość, bogactwo kultur, narodów, wyznań, tolerancję, atrakcyjność tych terenów, bogactwa naturalne a także sposoby upamiętniania tych miejsc, wydarzeń, postaci i kultury Kresów.
Nad scenariuszem wystawy stałej pracuje osiem zespołów, w których skład wchodzą historycy, historycy sztuki, literaturoznawcy i przedstawiciele innych dyscyplin.
Sellin zapowiedział, że w najbliższych miesiącach będzie ogłoszony konkurs na aranżację wystawy stałej tworzonego muzeum. „Na przełomie 2019 i 2020 roku możemy już znać wyniki konkursu, a tym samym będzie można przystąpić do wykonania dokumentacji projektowej i budowlanej” – dodał wiceminister.
Organizatorem nowej placówki jest Muzeum Lubelskie w Lublinie, którego oddziałem ma być Muzeum Ziem Wschodnich. Dyrektor Muzeum Lubelskiego Katarzyna Mieczkowska po prezentacji zarysów wystawy stałej ogłosiła rozpoczęcie konsultacji społecznych dotyczących kształtu, programu nowej placówki, a także jej docelowej nazwy. „Program, który jest na stronie naszego muzeum będzie zapewne przedmiotem dyskusji historyków, historyków sztuki, etnografów, archeologów muzealników. Do końca września czekamy na głosy, które postaramy się zebrać i przedstawić do publicznej debaty” – powiedziała Mieczkowska.
„Chcielibyśmy, aby ta placówka pełniła funkcję edukacyjną, opowiadała o tym, czym były Kresy rozumiane jako miejsce różnorodności kulturowej, tolerancji, akceptacji, wzajemnej egzystencji mniejszości religijnych obok siebie” – zaznaczyła Mieczkowska.
Jak dodała, muzealnicy prowadzą obecnie kwerendę, gromadzą eksponaty do przyszłego muzeum, które ma także wykorzystywać nowoczesne technologie w ekspozycjach.
Muzeum Ziem Wschodnich mieścić się będzie w zabytkowym pałacu Lubomirskich w centrum Lublina. Historia tego budynku sięga XVI w. W 1683 r. na zamówienie Józefa Karola Lubomirskiego, dwór należący do Firlejów został przebudowany na okazały pałac. Do roku 1805 pałac był własnością prywatną, następnie został odstąpiony rządowi austriackiemu na cele wojskowe. Obecny jego kształt jest wynikiem przebudowy z I poł. XIX wieku, według projektu Henryka Marconiego w stylu klasycystycznym. Po II wojnie światowej przekazano go Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej. Obecnie ma tu swoją siedzibę Wydział Politologii UMCS.
Na potrzeby utworzenia nowej placówki pałac został zakupiony od UMCS przez Muzeum Lubelskie, dzięki dotacji z resortu kultury, który przekazał na ten cel blisko 11 mln zł. Jak powiedział Sellin, uniwersytet będzie tu jeszcze funkcjonował przez najbliższy rok akademicki, a w roku 2020 ma się rozpocząć remont i urządzanie muzeum w pałacu. „Realnie biorąc, to jest perspektywa roku 2022, 2023, żeby można było powiedzieć, że będziemy zapraszać na otwarcie wystawy stałej” – powiedział Sellin.
W celu wypracowania ideowej i merytorycznej koncepcji nowego muzeum powołane zostało Kolegium Doradcze przy dyrektorze Muzeum Lubelskiego w Lublinie. W jego składzie są przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego; wybitni muzealnicy, m.in. dyrektorzy Muzeum Narodowego w Krakowie, Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu, a także historycy z lubelskiego środowiska naukowego. (PAP)
Autorka: Renata Chrzanowska
ren/ mabo/
