„Za waszą i naszą niewolę”
Relacje uczestników i obserwatorów interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r., komentarze historyków oraz unikatowe zdjęcia z tamtego okresu znalazły się w poświęconym wydarzeniom sprzed 51 lat filmie dokumentalnym „Za waszą i naszą niewolę”.
W nocy z wtorku na środę minęła 51. rocznica zbrojnej interwencji państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, służącej stłumieniu politycznych reform, zapoczątkowanych w tym kraju w wyniku tzw. Praskiej Wiosny.
Poświęcony tym wydarzeniom film dokumentalny, zrealizowany dla Muzeum Historii Polski w Warszawie, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w środę miał swoją internetową premierę. Twórcy dokumentu, Adam Turula i Marek Stremecki, dotarli do uczestników i świadków tamtych wydarzeń, którzy na potrzeby filmu udostępnili m.in. niepublikowane wcześniej prywatne materiały.
„Myślę, że udało nam się możliwie szeroko pokazać agresję wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowacji z polskiej perspektywy – zarówno w aspekcie historycznym, jak i w sferze emocji oraz tego, jak wydarzenia te wpłynęły na wzajemne polsko-czeskie relacje” – powiedział w środę PAP twórca filmu, śląski dziennikarz, historyk i reżyser Adam Turula.
Trwający blisko godzinę film, od środy dostępny w internecie pod adresem www.youtube.com/watch?v=DiN98I86Fvg, przedstawia kulisy i przygotowania do wojskowej interwencji oraz jej przebieg, a także – dzięki relacjom świadków – stara się oddać klimat tamtego czasu oraz nastroje większości Polaków, przeciwnych interwencji.
„Warto zwrócić uwagę np. na wątek dotyczący żyjących na Zaolziu Polaków, którzy wspierali demokratyczne przemiany w Czechach, płacąc za to często wysoką cenę” – wskazał reżyser. W filmie wykorzystano materiały z kroniki filmowej oraz wiele niepublikowanych wcześniej fotografii z tamtego okresu.
„Największym walorem są jednak relacje świadków – wówczas żołnierzy czy studentów” – ocenił Turula, podkreślając, iż klamrą zamykającą film jest wątek poświęcony Solidarności Polsko-Czechosłowackiej. "Ona jako pierwsza rozliczyła się uczciwie z tym haniebnym epizodem historii i dała fundamenty naszego pojednania" - podsumował Adam Turula.
Jesienią film zostanie zaprezentowany w Instytucie Węgierskim w Pradze, w ramach przeglądu filmów państw Grupy Wyszehradzkiej. "To dla mnie niezwykle istotne miejsce i publiczność; przywiązuję do tego pokazu szczególne znaczenie i mam nadzieję na ciekawą rozmowę z publicznością" - powiedział reżyser.
Twórca filmu specjalizuje się w dokumentach opisujących historię, przede wszystkim Górnego Śląska. Jest m.in. autorem (wraz z Aleksandrą Fudalą) głośnego filmu "Tragedia Górnośląska 1945", dokumentu „Gdy Polska była wielkim marzeniem”, ukazującego historię trzech powstań śląskich, czy filmu "Solidarni z Solidarnością", opowiadającego o pomocy dla represjonowanych działaczy „S” w stanie wojennym i później.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ agz/
