Źródło: Poczta Polska
Poczta Polska wydała znaczek upamiętniający setną rocznicę I Powstania Śląskiego. Przedstawia on przywódcę powstania Alfonsa Zgrzebnioka, mapę zasięgu walk i miejscowości, które brały udział w działaniach powstańczych.
Znaczek zaprezentowano w poniedziałek w Sali Sejmu Śląskiego, przed sesją regionalnego sejmiku.
Wraz ze znaczkiem wydano okolicznościową kopertę, przedstawiającą kopalnię Mysłowice, gdzie 15 sierpnia 1919 r. Niemcy otworzyli ogień do protestujących. Masakra ta była jedną z bezpośrednich przyczyn wybuchu powstania.
„Na kopercie znajduje się datownik, który przedstawia orła śląskiego, noszonego przez powstańców” - powiedział PAP projektant znaczka Adam Kultys, kierownik sekcji ds. sprzedaży i sieci Poczty Polskiej w Katowicach. Znaczek, wydany w ok. 300 tys. sztuk, trafił do obiegu 16 sierpnia, może go nabyć w urzędach pocztowych. Jak zaznaczył Kultys, na pewno zainteresuje też filatelistów, zbierających znaczki historyczne.
100 lat temu wybuchło I Powstanie Śląskie
Poczta Polska zamierza wydać okolicznościowe znaczki także w przyszłym i 2021 r. - w setne rocznice drugiego i trzeciego powstania śląskiego. Są już gotowe projekty, które zostały wstępnie zaakceptowane.
„Poczta Polska ma za sobą ponad 460 lat tradycji i czuje się w obowiązku nieść wszystkim obywatelom, wszystkim Polakom, wartości płynące z dziejów naszego narodu (...) Nie byłoby niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej bez Śląska i Ślązaków” - powiedział podczas uroczystości wiceprezes Poczty Polskiej Andrzej Bodziony.
Jak dodał, jako jedna z najstarszych firm, Poczta Polaka ma szczególną rolę w kultywowaniu pamięci i polskich bohaterach, uczestnikach walk o niepodległość oraz propagowanie wartości patriotycznych. Jak zaznaczył, wydawane znaczki promują Polskę i przekazują wiedzę o jej historii na całym świecie.
Bronisław Korfanty - wnuk stryjeczny Wojciecha Korfantego, przywódcy trzeciego powstania śląskiego - ocenił, że wprowadzenie do obiegu znaczka przypominającego wydarzenia sprzed stu lat, jest bardzo ważne. Przypomniał, że w najbliższych latach będą obchodzone okrągłe rocznicy kolejnych powstań śląskich.
„Pierwsze powstanie śląskie było, jak myślę, tym najważniejszym zrywem niepodległościowym ludu śląskiego, doprowadziło do drugiego, trzeciego powstania, aż w końcu do powrotu Śląska do Polski" - powiedział. Jak podkreślił, postać Alfonsa Zgrzebnioka, która znalazła się na znaczku, była przez wiele lat zapomniana. Wyraził przekonanie, że powstańcy śląscy wykazali się niezwykłą odwagą walcząc o przyłączenie do Polski Śląska, który przez kilkaset lat był odcięty od polskości.
Alfons Zgrzebniok – komendant I Powstania Śląskiego
Za wydanie znaczka podziękował w imieniu regionalnych władz marszałek woj. śląskiego Jakub Chełstowski. „Z pewnością będzie przypominał w skali całego kraju o tych ważnych wydarzeniach” - powiedział. Wspomniał niedawne uroczystości setnej rocznicy powstania z udziałem najważniejszych przedstawicieli władz. Przypomniał o nich także poseł Czesław Sobierajski, który był pomysłodawcą sejmowej uchwały ustanawiającej 2019 r. Rokiem Powstań Śląskich. Jak ocenił, zorganizowana w Katowicach defilada wojskowa uczciła w sposób „najgodniej jak tylko możliwe” pamięć powstańców śląskich.
I powstanie śląskie było zrywem polskiej ludności, którego celem miało być przyłączenie Górnego Śląska do Polski. W maju 1919 r. na konferencji w Wersalu zadecydowano, że o przynależności atrakcyjnych gospodarczo terenów Śląska przesądzi plebiscyt. Wobec trudności gospodarczych w regionie pracę przerwało 40 kopalń. Górnicy nie otrzymywali pensji, zdecydowali się na strajk generalny. 15 sierpnia 1919 r. przed bramą kopalni Mysłowice zgromadziło się około 3 tys. górników wraz z rodzinami, żądając wypłaty zaległych wynagrodzeń. Niemcy otworzyli ogień, zabijając siedmiu górników, dwie kobiety oraz trzynastoletniego chłopca.
Wiadomość o masakrze zbulwersowała ludzi i zradykalizowała nastroje społeczne. Powstanie wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. Walki powstańcze w krótkim czasie objęły powiaty pszczyński, rybnicki, katowicki oraz te, w których mieszkał znaczny odsetek ludności polskojęzycznej. Po początkowych sukcesach oddziałów powstańczych, Grenzschutz (niemiecka straż graniczna) sprowadził posiłki. Powstańcy dysponujący bronią ręczną nie byli w stanie przeciwstawić się broni maszynowej, artylerii, samochodom opancerzonym i pociągom pancernym. 24 sierpnia 1919 r., ze względu na beznadziejnie położenie oddziałów powstańczych oraz wzrastające represje ze strony władz niemieckich, dowódca powstania Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk.
I powstanie śląskie, choć zakończone porażką, przygotowało grunt pod dwa kolejne zrywy. II powstanie wybuchło rok później, również w sierpniu, a trzecie - w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. Jego efektem było przyznanie Polsce znacząco większej części Górnego Śląska, niż początkowo zamierzano, po marcowym (w 1921 r.) plebiscycie w sprawie przynależności państwowej tych ziem. Powstania Śląskie to jedyne - obok wielkopolskiego - zakończone sukcesem polskie zrywy narodowe. Sejm RP ustanowił rok 2019 Rokiem Powstań Śląskich.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ agz/
