Julian Ursyn Niemcewicz. Fot. Wikimedia Commons.
21 maja 1841 r. w Paryżu zmarł Julian Ursyn Niemcewicz, dramaturg, powieściopisarz, poeta, pamiętnikarz, działacz polityczny. Zaangażowany w sprawę polską podczas insurekcji kościuszkowskiej i powstania listopadowego.
Julian Ursyn Niemcewicz, herbu Rawicz, urodził się w 1757 r. w Skokach koło Brześcia Litewskiego w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej.
Jako poseł z Inflant uczestniczył w pracach Sejmu Wielkiego. Wraz z Hugonem Kołłątajem współtworzył projekt reformatorskiej Konstytucji 3 Maja.
Ukończył Szkołę Rycerską w Warszawie, po której został adiutantem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. Jako poseł z Inflant uczestniczył w pracach Sejmu Wielkiego. Wraz z Hugonem Kołłątajem współtworzył projekt reformatorskiej Konstytucji 3 Maja.
Po zwycięstwie konfederacji targowickiej w 1792 r. - przeciwników reform ustrojowych - wyemigrował do Niemiec, wrócił do kraju na wieść o wybuchu Powstania Kościuszkowskiego.
Podczas insurekcji Niemcewicz był sekretarzem Tadeusz Kościuszki. Dostał się do rosyjskiej niewoli po bitwie pod Maciejowicami; został osadzony w Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.
W 1796 r. uwolniony przez cara Pawła I, razem z Kościuszką wyjechał do USA. Ożenił się tam z Susan Kean. Napisał wówczas pierwszą na świecie biografię amerykańskiego prezydenta uważanego za "ojca narodu amerykańskiego" Jerzego Waszyngtona.
Jego najsłynniejszymi dziełami są: "Powrót posła", "Kazimierz Wielki", "Śpiewy historyczne", "Dzieje panowania Zygmunta III", "Jadwiga królowa polska", "Jan Kochanowski w Czarnym Lesie", "Pamiętniki czasów moich".
W latach 1802-1804 odwiedził Polskę, w 1807 wrócił do kraju. Włączył się wówczas w działalność polityczną. W 1822 r. osiadł w swych dobrach w podwarszawskim Ursynowie.
Po wybuchu powstania listopadowego w 1830 r. był m.in. członkiem Rady Administracyjnej i rządu; wyjechał w misji dyplomatycznej do Londynu.
W 1833 r. wyemigrował do Paryża. Był związany ze stronnictwem Adama Jerzego Czartoryskiego.
Julian Ursyn Niemcewicz zmarł 21 maja 1841 r. w Paryżu. Pochowano go na cmentarzu w podparyskim Montmorency.
Julian Ursyn Niemcewicz miał wpływ na młodzieńczą twórczość Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Jego najsłynniejszymi dziełami są: "Powrót posła", "Kazimierz Wielki", "Śpiewy historyczne", "Dzieje panowania Zygmunta III", "Jadwiga królowa polska", "Jan Kochanowski w Czarnym Lesie", "Pamiętniki czasów moich". (PAP)
wmk/ lug
