Misterium oparte na tekstach ze średniowiecznego Pontyfikału Płockiego, najstarszej tego typu księgi zachowanej w Polsce, wystawi w piątek w katedrze na Wzgórzu Tumskim w Płocku (Mazowieckie) wraz z aktorami tamtejszego Teatru Dramatycznego Schola Gregoriana Silesiensis.
Jak poinformował płocki Teatr Dramatyczny, reżyserem spektaklu "Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator” jest Marek Mokrowiecki, dyrektor i aktor tej placówki, natomiast autorem scenariusza i konsultantem teologiczno-liturgicznym ks. prof. dr hab. Henryk Seweryniak, wykładowca płockiego Wyższego Seminarium Duchownego i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Misterium zostanie wystawiane w płockiej katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny 22 listopada wieczorem. Będzie to premiera spektaklu, która zbiegnie się z kończącym się wówczas 42. Ogólnopolskim Sympozjum Koła Naukowego Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, jakie odbywać się będzie w tym roku pod hasłem „Światła Pontyfikału ... Święte płockie średniowiecze” i w całości poświęcone zostanie historii oraz tekstom Płockiego Pontyfikału. Patronat honorowy na wydarzeniem objął biskup płocki Piotr Libera.
Podczas spektaklu „Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator” zaprezentowane zostaną zawarte w Pontyfikale Płockim śpiewy łacińskie, które wykona Schola Gregoriana Silesiensis pod dyrekcją Roberta Pożarskiego oraz pochodzące z zabytkowej księgi teksty w przekładzie na język polski autorstwa prof. dr hab. Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, które recytować będą aktorzy płockiego Teatru Dramatycznego.
Zabytkowa księga, zrabowana przez Niemców w czasie II wojny światowej z Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, została zwrócona w 2015 r. biskupowi Piotrowi Liberze przez przedstawicieli ówczesnego rządu krajowego Bawarii.
„Nasz płocki Pontyfikał jest najstarszą tego typu, zachowaną w całości księgą w Polsce” – wyjaśnił ks. prof. Seweryniak w zapowiedzi spektaklu „Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator”. Przypomniał jednocześnie, że zabytkowa księga, zrabowana przez Niemców w czasie II wojny światowej z Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, została zwrócona w 2015 r. biskupowi Piotrowi Liberze przez przedstawicieli ówczesnego rządu krajowego Bawarii.
"Skoro ten ważny manuskrypt powrócił na swoje miejsce na płockim Wzgórzu Tumskim, a jego zwrot słusznie określono mianem jednego z najważniejszych wydarzeń w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego w Polsce, uznaliśmy, że naszym świętym obowiązkiem jest uchronienie księgi przed pożerającym wszystko Chronosem, jej zbadanie oraz udostępnienie szerszej publiczności” – zaznaczył ks. prof. Seweryniak. Jak dodał, w maju 2020 r. planowana jest publikacja facsimile Pontyfikału Płockiego oraz jego przekład.
Odnosząc się do spektaklu „Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator” ks. prof. Seweryniak zwrócił uwagę, że po ponad 500 latach w płockiej katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przywrócone zostaną misteria przeżywane tam w średniowieczu - pojednanie pokutników w Wielki Czwartek, Pasja i żałobny orszak z krzyżem w Wielki Piątek oraz nawiedzenie grobu Chrystusa przez trzy Marie i apostołów w Wielkanocny poranek.
„Dzisiaj pragniemy +ożywić księgę+. Ożywić, wchodząc we wspólnotę tych, którzy modlili się nią w czcigodnych murach płockiego Tumu, tutaj sprawowali w jej świetle święte obrzędy, tutaj wykonywali i chłonęli zapisanie w niej śpiewy. Tytułowe +Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator...+ – +Stworzycielu świata, Sprawco światła, Twórco gwiazd...+, to modlitewne wołanie człowieka, którzy potrafił jeszcze zadziwiać się cudem istnienia, tajemnicą światła i niekończącym się połaciom rozgwieżdżonego nieba. Człowieka średniowiecza, człowieka pontyfikału, człowieka stąd” - podkreślił ks. prof. Seweryniak, zapraszając na misterium.
Pontyfikał Płocki, spisany na 214 pergaminowych kartach, datowany jest na koniec XII lub przełom XII i XIII wieku. Manuskrypt zawiera m.in. opis czynności biskupich, które praktykowano w diecezji płockiej do XVI wieku oraz najstarszy na ziemiach polskich opis rezurekcji, a także opis obłóczyn zakonnic i opis egzorcyzmów nad osobą opętaną.
Po zrabowaniu przez Niemców w czasie II wojny światowej, losy zabytkowej księgi były nieznane aż do 1973 r., gdy Bawarska Biblioteka Państwową w Monachium nabyła ją na licytacji. W 1977 r. manuskrypt został zidentyfikowany przez polskich badaczy. Od tego czasu jego zwrotu domagała się kuria płocka. Na początku 2015 r. biskup płocki Piotr Libera ponowił prośbę o zwrot w liście do dyrektora Bawarskiej Biblioteki Państwowej.
Uroczystość przekazania Pontyfikału Płockiego odbyła się w kwietniu 2015 r. w gmachu Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie. Po powrocie do diecezji płockiej zabytkowa księga została poddana badaniom i konserwacji.
W bibliotece płockiego Wyższego Seminarium Duchownego, gdzie pierwotnie Pontyfikał Płocki był przechowywany, znajduje się obecnie ponad 400 zabytkowych pergaminów, w tym dokumenty królewskie, książęce i biskupie. W okresie II wojny światowej hitlerowcy spalili bądź wywieźli jej zbiory, liczące wówczas ok. 50 tys. tomów, w tym blisko 500 średniowiecznych inkunabułów i tysiąc starodruków. Większość tych dzieł przepadła bezpowrotnie. (PAP)
mb/ agz/
