Warszawa, 03.12.2019. Uczestnicy otwarcia wystawy „Bracia w wierze. Współpraca katolików polskich i słowackich w okresie komunizmu” w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie. Ekspozycja została przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej, słowacki Instytut Pamięci Narodu i Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie. Fot. PAP/M. Marek
Ekspozycję „Bracia w wierze – współpraca katolików polskich i słowackich w okresie komunizmu” można oglądać od wtorku w Przystanku Historia IPN w Warszawie. Na wystawie prezentowane są dokumenty, zdjęcia oraz teksty.
Kolejne plansze, które składają się na ekspozycję poruszają takie tematy jak m.in. "Prześladowanie Katolików na Słowacji", "Podziemny kościół współpracuje z Polakami", "Polska pomoc słowackim zakonnikom", "Tajne święcenia księży w Polsce". Pokazana jest również akcja przemycania książek religijnych do Czechosłowacji, ponieważ reżim komunistyczny zamknął katolickie wydawnictwa na Słowacji i zakazał ich druku oraz kolportażu. Można zapoznać się z materiałami o pielgrzymkach Słowaków do Polski - do sanktuariów np. (Częstochowy i Kalwarii Zebrzydowskiej) oraz na spotkania z Ojcem Świętym Janem Pawłem II i na oazy Ruchu Światło-Życie.
Prezes IPN Jarosław Szarek powiedział podczas wtorkowego wernisażu, że współpraca Kościoła słowackiego i polskiego jest elementem zapomnianym. Dodał, że na wystawie pokazana jest skala represji wobec Kościoła w Czechosłowacji w latach 50., które jego zdaniem były nieporównywalnie większe niż w Polsce. Dodał, że inicjatywa ta jest początkiem współpracy IPN z jego słowackim odpowiednikiem - Ustav Pamati Naroda.
Jergus Sivos z Ustav Pamati Naroda przeczytał przemówienie dyrektora UPN Jana Palffy'ego, w którym przypomniał on, że reżim komunistyczny w Czechosłowacji po przejęciu władzy w państwie, po roku 1948, podobnie jak było to w Polsce, rozpoczął ostrą ofensywę przeciwko kościołom. Opowiadał, że w obu krajach ograniczono wydawanie prasy kościelnej, rozpoczęto prześladowania księży i wiernych. Przypomniał, że w 1950 r. został zlikwidowany Kościół greko-katolicki w Czechosłowacji, a Służby Bezpieczeństwa rozpoczęły tajne akcje, w wyniku których zakonnicy byli wtrącani do więzień, a księża mogli wykonywać posługę wyłącznie za zgodą państwa.
Jeden z autorów wystawy dr hab. Mirosław Szumiło przyznał, że przygotowanie tej wystawy nie było proste, ponieważ temat dotyczy działań tajnych, prowadzonych w konspiracji. Dodał również, że od strony naukowej temat ten nie został całościowo zbadany. Według niego podstawowy cel wystawy to przypomnienie sytuacji Kościoła katolickiego na Słowacji.
Ambasador Republiki Słowackiej w Warszawie Dusan Kristofik wyraził nadzieję, że spotkanie przyczyni się do upamiętnienia współpracy polsko-słowackiej w czasach walk o wolność, a także, że będzie ono stanowiło inspirację do pogłębionych badań nad tym aspektem naszej wspólnej historii, abyśmy - jak dodał - mogli tę wiedzę przekazać kolejnym pokoleniom.
W otwarciu wystawy wzięli udział m.in. zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma, wicemarszałek Senatu Michał Kamiński oraz osoby, które brały udział w wydarzeniach prezentowanych na ekspozycji m.in. biskup Antonii Pacyfik Dydycz, jednym z jego działań było udzielanie święceń Słowakom.
Autorami wystawy są dr hab. Mirosław Szumiło z IPN oraz dr Frantisek Neupauer z UPN. Oprócz IPN i UPN organizatorem jest również Ambasada RP w Bratysławie.
Wystawa była prezentowana wcześniej w parlamencie Słowacji, na początek 2020 roku planowane jest pokazanie ekspozycji w Sejmie RP. (PAP)
autor: Olga Łozińska
oloz/ agz/
