Centralne uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbędą się 1 marca na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja Dudy.
69 lat temu, 1 marca 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, władze komunistyczne rozstrzelały siedmiu członków niepodległościowego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Od 2011 r. rocznica tej zbrodni obchodzona jest jako Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych", czyli polskiego podziemia niepodległościowego, które po II wojnie światowej zbrojnie wystąpiło przeciwko sowietyzacji Polski.
Przed południem na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów z udziałem m.in. premiera Mateusza Morawieckiego oraz ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry odbędzie się modlitwa za pomordowanych w byłym areszcie śledczym. W trakcie uroczystości zaplanowano wystąpienie premiera oraz ministra sprawiedliwości, odczytane zostanie przesłanie prezydenta Andrzeja Dudy.
Minister obrony Mariusz Błaszczak weźmie udział w obchodach na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
1 marca po raz dziesiąty obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych
Z tej okazji prezydent Andrzej Duda w południe wręczy w Pałacu Prezydenckim odznaczenia państwowe. Weźmie również udział w uroczystości na stołecznym pl. Piłsudskiego. Uczestniczyć w nich będzie także szef MON Mariusz Błaszczak, a także przedstawiciele innych instytucji państwowych. Następnie odbędzie się przemarsz pt. "Podziemna Armia Powraca!" do archikatedry warszawskiej, gdzie odprawiona zostanie msza św. ofiarowana Żołnierzom Wyklętym.
W południe odbędzie się złożenie wieńców przy Panteonie – Mauzoleum Wyklętych - Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie zaplanowano przemówienia m.in. szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka oraz prezesa Fundacji Łączka Tadeusza Płużańskiego.
W różnych miastach w Polsce odbędzie się Bieg pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym", w Warszawie rozpocznie się on w Forcie Bema. Przed biegiem, który odbędzie się w Mińsku Mazowieckim, przemówienie wygłosi prezydent Andrzej Duda.
W Białymstoku odbędzie się pogrzeb Lucjana i Zygmunta Marchelów żołnierzy Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, skazanych na śmierć 27 grudnia 1946 r. wyrokiem komunistycznego sądu doraźnego i tego samego dnia zamordowanych publicznie w Wojtkowicach-Glinnej. W uroczystości weźmie udział m.in. prezes IPN dr Jarosław Szarek. Msza św. pod przewodnictwem ks. dr. Piotra Sawczuka biskupa drohiczyńskiego zostanie odprawiona w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu. Bracia spoczną na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza.
Żołnierze Wyklęci - bohaterowie polskiego podziemia niepodległościowego z lat 1944-1963
W Gdańsku odbędą się uroczystości zorganizowane przez Instytut Pamięci Narodowej. Rozpoczną się one Apelem Pamięci i złożeniem kwiatów pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych. Kwiaty złożone zostaną również na grobach Danuty Siedzikówny "Inki" i Feliksa Selmanowicza "Zagończyka" na Cmentarzu Garnizonowym oraz pod pomnikiem poświęconym pamięci "Inki".
W Krakowie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych uczczone zostaną mszą św. w Katedrze Wawelskiej oraz otwarciem wystawy "Wyklęci - odnalezieni w Małopolsce na krakowskim placu Inwalidów.
W latach 1944-56 wskutek terroru komunistycznego w Polsce śmierć poniosło - jak szacuje IPN - ok. 50 tys. osób (inne szacunki historyków mówią, że nie więcej niż ok. 20 tys.), które zginęły na mocy wyroków sądowych, zostały zamordowane lub zmarły w siedzibach Urzędów Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, więzieniach i obozach, a także zginęły w walce lub w trakcie działań pacyfikacyjnych. Ciała ofiar grzebano m.in. w utajnionych i w większości nieznanych do dziś miejscach - na i w pobliżu cmentarzy, w pobliżu siedzib aparatu bezpieczeństwa, w lasach i na poligonach wojskowych.
Do tragedii Żołnierzy Wyklętych nawiązuje data ich dnia pamięci, która upamiętnia rocznicę stracenia z rąk funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 1 marca 1951 r. szefowie IV Zarządu Głównego ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, Karol Chmiel i mjr Mieczysław Kawalec ponieśli śmierć w stołecznym więzieniu na ul. Rakowieckiej.
Inicjatorem dnia pamięci poświęconego Żołnierzom Wyklętym był prezydent Lech Kaczyński, który skierował do Sejmu projekt ustawy w tej sprawie.(PAP)
Autor: Olga Łozińska
oloz/ pat/
