Spot z okazji Roku Jana Kowalewskiego. Źródło: Urząd Miasta Łodzi
Epidemia pokrzyżowała plany związane z obchodami Roku Jana Kowalewskiego – wybitnego kryptologa, bohatera wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. W Łodzi nie odbędzie się poświęcona mu konferencja, ale w sieci można od piątku oglądać spot poświęcony słynnemu łodzianinowi.
"Rok 2020 jest Rokiem Jana Kowalewskiego, łodzianina, wybitnego kryptologa, bohatera wojny polsko-rosyjskiej 1920 r. Z tej okazji powstał okolicznościowy spot, przypominający o niezwykłym wkładzie Jana Kowalewskiego w zwycięstwo Polski w bitwie warszawskiej 15 sierpnia 1920 r. Kryptolog złamał 100 rosyjskich kluczy szyfrowych, co pomogło odczytać blisko 3 tys. tajnych depesz wroga. Najważniejsza z nich dotyczyła ofensywy okolic Warszawy" - poinformował Grzegorz Gawlik z zespołu prasowego Urzędu Miasta Łodzi.
W Łodzi rozpoczął się cykl wydarzeń związanych z Rokiem Jana Kowalewskiego
Spot będzie wyświetlany na stronie internetowej magistratu, w mediach społecznościowych - także instytucji kultury - oraz na nośnikach Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. Jego premiera w sieci nie bez powodu odbyła się w piątek, bowiem z powodu epidemii koronawirusa trzeba było odwołać oficjalne otwarcie Roku Jana Kowalewskiego, które planowano na najbliższy weekend.
Wśród planowanych wydarzeń była konferencja z udziałem mieszającego w Szwajcarii wnuka Kowalewskiego Hugo Ferreiry Kowalewskiego oraz ekspertów, m.in. prof. Grzegorza Nowika, autora książek o roli wywiadu w czasie wojny polsko-rosyjskiej. Nie odbędzie się też retro wieczór w Muzeum Kinematografii, podczas którego pokazany miał być spektakl teatru telewizji "Człowiek, który zatrzymał Rosję". Przez cały weekend łodzianie mieli również poznawać łódzkie wątki z życia bohatera podczas wycieczek zabytkowym trambusem.
"Zapraszamy zatem do poznawania historii Kowalewskiego bez wychodzenia z domu. Ukaże się też specjalny, poświęcony bohaterowi, numer Kroniki Miasta Łodzi wraz z przewodnikiem po miejscach z nim związanych. W ramach współpracy z rodziną bohatera miasto ustaliło wiele nowych faktów dotyczących jego losów, a wszystkie aktualności znaleźć można na stronie www.lodz.pl/kowalewski" - dodał Gawlik.
Najważniejszy jest wywiad!
Na szczęście kwietniowa konferencja nie jest jedynym wydarzeniem zaplanowanym w Łodzi w związku z Rokiem Jana Kowalewskiego. W sierpniu ma odbyć się piknik, który "przeniesie" łodzian do codzienności ich miasta w roku 1920. Na ten miesiąc przewidziano też otwarcie wystawy "Szyfry wojny" w Muzeum Tradycji Niepodległościowych, poświęconej postaci Kowalewskiego i polskiej kryptologii, a także kulisom Bitwy Warszawskiej. Zaprezentowane zostaną pamiątki po łódzkim bohaterze, maszyny szyfrujące (w tym oryginalna Enigma), uzbrojenie z okresu bitwy warszawskiej, rozszyfrowane meldunki, a także unikatowe zdjęcia ze zbiorów prywatnych rodziny Kowalewskich.
Jan Kowalewski był podpułkownikiem piechoty Wojska Polskiego II RP, kryptologiem, matematykiem i lingwistą, żołnierzem wywiadu wojskowego, który złamał sowieckie szyfry w czasie wojny polsko-bolszewickiej, przyczyniając się tym do polskiego zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej w sierpniu 1920 r. W III powstaniu śląskim był szefem wywiadu oddziałów powstańczych. W okresie międzywojennym pełnił funkcję attaché wojskowego w Moskwie i Bukareszcie. Po klęsce w 1939 r. pomagał polskim uchodźcom w Rumunii. Stworzył w Lizbonie centrum polskiego wywiadu. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Zmarł w wieku 73 lat 31 października 1965 r. w Londynie. (PAP)
autorka: Agnieszka Grzelak-Michałowska
agm/ pat/
