Halina Ołomucka "Wyzwolenie". Fot. auschwitz.org.pl
Wizualnym symbolem uroczystości 68. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz, które odbędą się 27 stycznia, będzie obraz byłej więźniarki, polskiej Żydówki Haliny Ołomuckiej zatytułowany „Wyzwolenie” – poinformowało w środę Muzeum Auschwitz.
„Obraz ten unaocznia z jednej strony radość z końca obozowej gehenny, a zarazem niewyobrażalne piętno obozowych doświadczeń i przeżyć, które oswobodzeni będą musieli dźwigać aż do końca swoich dni” – powiedział dyrektor Muzeum Piotr M.A. Cywiński.
Obraz, który znajduje się w zbiorach, Muzeum Auschwitz ma wymiary 28,5 cm na 24,5 cm. Artystka namalowała go pastelami na kartonie. Przedstawia śmiejącą się postać.
W uroczystościach rocznicowych wezmą udział byli więźniowie obozu, a także przedstawiciele władz Polski i Rosji oraz duchowni. Bartosz Bartyzel z biura prasowego Muzeum poinformował, że obchody rozpoczną się w południe 27 stycznia na terenie byłego obozu Auschwitz I. Główna ceremonia upamiętniająca ofiary odbędzie się byłym obozie Auschwitz II-Birkenau w godzinach 15.00-15.30.
Podczas uroczystości otwarta zostanie także nowa, stała wystawa rosyjska, którą przygotowało Centralne Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie. Od 2003 roku ekspozycja była nieczynna. Wówczas Rosja postanowiła zmienić - otwartą jeszcze w 1961 roku - wystawę. Gotowa była w 2005 roku, ale nie została otwarta z powodu kontrowersji jakie wzbudziła narodowość ofiar z Polski, a także krajów bałtyckich oraz części Rumunii, zaanektowanych przez ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow. W rosyjskim scenariuszu zostali uznani za obywateli radzieckich.
W lipcu 2012 roku, po kilku latach rozmów i ustaleń, został przyjęty przez strony polską i rosyjską nowy scenariusz. „Pozwoliło to przezwyciężyć impas, który istniał od 2005 r., kiedy z przyczyn historycznych, nie doszło do otwarcia poprzedniej wersji wystawy przygotowanej przez inną rosyjską instytucję” – powiedział Cywiński. Obecnie już na początku wystawy będą ukazane mapy Polski oraz Europy Środkowej i Wschodniej w granicach z sierpnia 1939, a także początku czerwca 1941 roku.
Stałe wystawy narodowe na terenie Muzeum powstawały z inicjatywy byłych więźniów obozu. Pierwszą otwarto w 1960 r. Obecnie czynne są m.in. wystawy: belgijska, francuska, polska, węgierska, romska, poświęcona Żydom słowackim i więźniom z Czech. Trwa wymiana ekspozycji żydowskiej, która otwarta zostanie jeszcze w tym roku.
Halina Ołomucka z domu Olszewska urodziła się w 1921 roku w Warszawie. Maluje od dzieciństwa. Miała 18 lat, gdy wraz z rodziną została zamknięta w getcie warszawskim. W nim zmarł jej ojciec. Matkę po raz ostatni widziała w maju 1943 roku ma Umschlagplatz, skąd Żydzi wywożeni byli do obozów, a brata jeszcze przed transportem. Nie przeżyli wojny. Halina została deportowana do obozu na Majdanku. Później była także więźniarką Auschwitz I (numer obozowy 48652), Auschwitz II-Birkenau, Ravensbrueck i Neustadt-Glewe. Wolności doczekała 2 maja 1945 roku. Po wojnie powróciła do Warszawy. Studiowała malarstwo w Łodzi. W 1957 roku wyjechała z mężem i córką do Paryża, a w 1972 roku zamieszkała w Izraelu.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
Niemiecki obóz Auschwitz wyzwolili 27 stycznia 1945 roku żołnierze 100 Lwowskiej Dywizji Piechoty 60 Armii I Frontu Ukraińskiego. Wolności doczekało w Auschwitz I, Auschwitz II-Birkenau i podobozie Monowitz około 7 tysięcy więźniów. W walkach zginęło 231 żołnierzy sowieckich.
W 2005 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
Patronat nad tegorocznymi uroczystościami rocznicowymi objął prezydent Bronisław Komorowski. (PAP)
szf/ ls/
