Źródło: www.mzl.zgora.pl
Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze udostępni w środę wystawę pt. „Wydarzenia Zielonogórskie. 30 maja 1960 rok” przygotowaną przez oddział IPN w Poznaniu. Ekspozycja upamiętnia 60. rocznicę obrony przez zielonogórzan Domu Katolickiego – poinformowała rzeczniczka Muzeum Alicja Błażyńska.
„Na ten rok były zaplanowane okazałe uroczystości obchodów 60. rocznicy Wydarzeń Zielonogórskich, jednak z uwagi na obecną sytuację wiele z nich zostało odwołanych. Nasza wystawa jest jedną z nielicznych form upamiętnienia tego wydarzenia, tym bardziej więc zachęcamy do odwiedzenia Muzeum. Będzie ją można zwiedzać do 28 czerwca bieżącego roku” – powiedziała rzeczniczka.
Dodała, że na ekspozycji zaprezentowane zostaną informacje, zdjęcia, dokumenty i wspomnienia osób biorących udział w starciach z milicją w obronie Domu Katolickiego, do których doszło 30 maja 1960 r.
Innym elementem obchodów będzie odsłonięcie 30 maja br. pomnika ks. Kazimierza Michalskiego – duchownego, który założył, prowadził i bronił Domu Katolickiego przed likwidacją. Pomnik stanął przy zielonogórskiej konkatedrze. W związku z pandemią koronawirusa uroczystości będą kameralne, z udziałem władz kościelnych i miejskich.
Według źródeł historycznych w poniedziałkowy poranek 30 maja 1960 r. setki zielonogórzan stanęło w obronie Domu Katolickiego i ks. Kazimierza Michalskiego. Duchowny od 1945 r. był polskim proboszczem w poniemieckiej Zielonej Górze. Ksiądz stał się inicjatorem życia religijnego i społeczno-kulturalnego miasta. Za to był represjonowany przez komunistyczne władze.
W Domu Katolickim znajdowały się m.in.: oddział Caritas, lokalna redakcja czasopisma "Słowo Powszechne" oraz odbywały się tam lekcje religii. W połowie marca 1960 r. wydział spraw lokalowych w Zielonej Górze wydał nakaz opuszczenia budynku, celem przejęcia go przez miasto. Kuria biskupia odrzuciła żądanie na początku maja. Władze zagroziły wówczas stronie kościelnej przymusowym wykwaterowaniem.
Ks. Michalski podjął się obrony tej placówki. Poprosił parafian o podpisywanie petycji do Rady Państwa o cofnięcie decyzji o eksmisji. Rada odrzuciła petycję. O planowanej eksmisji informowano we wszystkich parafiach, a służby bezpieczeństwa szykowały się do przejęcia Domu Katolickiego 30 maja 1960 r.
Według wielu obserwatorów, w kulminacyjnym momencie protest w obronie Domu Katolickiego zgromadził około 5 tys. ludzi. Podczas zajść zatrzymano 333 demonstrantów. Niewiele mniejsza liczba osób została ukarana przez władze. Represje były bardzo dotkliwe, kary sięgały do pięciu lat więzienia. Sam ks. Michalski musiał opuścić miasto i już do niego nie wrócił.
W przejętym przez władze Domu Katolickim utworzono siedzibę państwowej filharmonii zielonogórskiej, która funkcjonuje tam do dziś. Sam protest w Zielonej Górze był jednym z największych tego typu wystąpień, jakie miały miejsce w PRL od czerwca 1956 do grudnia 1970 r. Zajścia sprzed 60 lat do historii przeszły pod nazwą Wydarzeń Zielonogórskich. (PAP)
Autor: Marcin Rynkiewicz
mmd/ pat/
