Urodził się 21 grudnia 1896 r. w Warszawie w zubożałej polskiej rodzinie szlacheckiej. Ukończył Gimnazjum Zgromadzenia Kupców. Po śmierci krewnych pracował w cukierni, fabrykach na Woli i tamtejszych zakładach kamieniarskich.
Związany z ruchem robotniczym w 1912 r. został aresztowany za udział w pochodzie 1-majowym i spędził sześć tygodni na Pawiaku.
Przełomem w jego życiu był wybuch I wojny światowej, został wówczas wcielony do armii rosyjskiej. Walczył na froncie rosyjsko-niemieckim. Za bohaterstwo został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego czwartej klasy i awansowany do stopnia kaprala.
Rokossowski w Armii Czerwonej
Po wybuchu rewolucji bolszewickiej wstąpił do Armii Czerwonej. Był uznany za jednego z najzdolniejszych dowódców młodego pokolenia, mimo że brakowało mu wykształcenia wojskowego. Po zakończeniu wojny domowej ukończył Szkołę Kawalerii w Leningradzie. W latach dwudziestych objął stanowisko dowódcy dywizji, a następnie korpusu kawalerii. W 1935 r. został awansowany do stopnia Komdywa, odpowiednika generała dywizji.
W sierpniu 1937 r., w czasie masowych czystek, Rokossowski został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Polski i Japonii – poddano go brutalnemu śledztwu. Jego śledztwo przeciągnęło się i dzięki nieugiętej postawie udało mu się przeżyć czystkę. Po trzyletnim pobycie w więzieniu został zwolniony na skutek interwencji głównodowodzącego Armii Czerwonej, marszałka Siemiona Timoszenki.
Dr Pałka: Rokossowski czuł się Polakiem, ale przede wszystkim był komunistą oddanym ZSRS
Pierwszym zadaniem Rokossowskiego po powrocie w szeregi Armii Czerwonej było zajęcie przez dowodzony przez niego 9 Korpus Zmechanizowany anektowanej przez ZSRS Besarabii. U progu wojny z Niemcami jego korpus stacjonował na Wołyniu. Tuż po przygniatającym ataku Rokossowski łamiąc rozkazy, otworzył tajną kopertę z rozkazami. Znajdował się w niej rozkaz przeprowadzenia ofensywy na zachód.
W lipcu 1941 r. Rokossowski został dowódcą 4 Armii Frontu Zachodniego. Wkrótce przypadło mu kolejne zadanie, którego nie mógł wykonać. Zajęcie Smoleńska otwierało Niemcom drogę na Moskwę. Sowieci za wszelką cenę dążyli do odzyskania miasta. Rokossowski został dowódcą 16 Armii, której zadaniem miało być odbicie Smoleńska. Mimo ogromnych strat operacja zakończyła się fiaskiem.
Jego zdolności strategiczne i sukcesy militarne przyniosły mu stanowisko dowódcy 1. Frontu Białoruskiego, na którym spoczął główny ciężar wiosenno-letniej ofensywy 1944 r.
Rokossowski mianowany przez Stalina marszałkiem Związku Sowieckiego musiał jednak 18 listopada 1944 r. oddać dowodzenie nad zmierzającym na Berlin 1 Frontem Białoruskim marszałkowi Gieorgijowi Żukowowi.
Rokossowski: okupacja Polski
Po wojnie został dowódcą Północnej Grupy Wojsk Armii Czerwonej, której głównym zadaniem była faktyczna okupacja Polski.
Stalin potrafił wykorzystać polskie pochodzenie swojego marszałka. W listopadzie 1949 r. podporządkowany ZSRS rząd „Polski Ludowej” powołał Konstantego Rokossowskiego na urząd ministra obrony narodowej, mianując go równocześnie na stopień marszałka Polski. Łącząc funkcję ministra obrony narodowej (1949–1956), wicepremiera (1952–1956) i członka Biura Politycznego PZPR, Rokossowski pracował przede wszystkim nad włączeniem armii polskiej w struktury sowieckiego systemu militarnego i jej przygotowaniem do działań w przyszłym konflikcie między komunistycznym Wschodem a demokratycznym Zachodem.
W czerwcu 1956 r. był inicjatorem użycia armii do tłumienia wystąpień robotniczych w Poznaniu, a kilka miesięcy później, gdy ważyły się losy polskiego Października, nakazał wyprowadzenie części polskich oddziałów z koszar w celu wsparcia działań Północnej Grupy Wojsk Sowieckich.
Był także w składzie delegacji witającej przybyłego do Warszawy Nikitę Chruszczowa, który zamierzał powstrzymać przejęcie władzy przez Gomułkę. Podczas gorących rozmów, kiedy do Warszawy docierały informacje o posuwających się w stronę stolicy sowieckich czołgach, Chruszczow wydawał bezpośrednie rozkazy „marszałkowi Polski”. W wypadku interwencji sowieckiej Rokossowski prawdopodobnie utraciłby możliwość dowodzenia większością jednostek WP, które przystąpiłyby do rozpaczliwej walki z Sowietami.
Rokossowski wraca do ZSRS
Powszechna niechęć społeczna i polityczna wobec osoby Rokossowskiego jako symbolu uzależnienia PRL od ZSRS skłoniła ekipę Gomułki do odwołania go ze wszystkich stanowisk partyjnych i państwowych. 20 października 1956 r. Rokossowski nie został wybrany do nowego Biura Politycznego KC PZPR. 10 listopada odwołano go z funkcji ministra. Rozgoryczony marszałek odrzucił oferowane mu przez władze prawo stałego pobytu w Polsce i wrócił do ZSRS. Z Warszawy wyjeżdżał w polskim mundurze. Wraz z nim do ZSRS udało się ok. 500 sowieckich doradców.
W latach 1958–1962 pełnił funkcję wiceministra obrony ZSRS oraz dowódcy Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego.
Do końca życia utrzymywał kontakty z siostrą mieszkającą w Warszawie. Zmarł 3 sierpnia 1968 r. i został pochowany na cmentarzu pod murami Kremla – w miejscu pochówku postaci najbardziej zasłużonych dla ZSRS. (PAP)
