Tysiące ludzi uczestniczyły w poniedziałkowych uroczystościach, które odbyły się w Pradze i Brukseli w przeddzień pierwszej rocznicy śmierci byłego prezydenta Czechosłowacji i Republiki Czeskiej Vaclava Havla. Czeskie inicjatywy obywatelskie zaapelowały o udział w happeningach, jakie zostaną zorganizowane z tej okazji we wtorek.
Tysiące prażan wzięło udział w wieczornej mszy, którą na życzenie żony byłego prezydenta Dagmar odprawił w praskim kościele św. Anny kardynał Dominik Duka. Właśnie w tym kościele wystawiono przed rokiem trumnę ze zwłokami Vaclava Havla. W kościele św. Anny mieści się również międzynarodowa fundacja „Wizja 97” - dom odnowy duchowej założony przez byłego prezydenta i jego żonę Dagmar.
W tym samym czasie rozświetlono wizerunek ogromnego serca nad wejściem do szklanego gmachu Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Serce, o wymiarach 15 na 17 metrów, waży 600 kg. Autorem projektu jest czeski artysta Jirzi David, który "wyraził nadzieję, że jego dzieło będzie sprzyjać humanizacji polityki europejskiej". Podobne serce David zainstalował na Praskim Zamku w roku 2002, po zakończeniu drugiej kadencji Havla, ale tym razem neonowe oświetlenie zastąpiono diodami.
Havel często dorysowywał małe serduszko pod swoim podpisem – symbol miłości i pokoju. W 2009 roku, w przemówieniu do eurodeputowanych ostrzegł, że "bogata kulturalna i duchowa spuścizna Europy ukształtowała wartości deklarowane przez Unię Europejską, ale niekiedy są one wyłącznie pięknym opakowaniem tego, o czym naprawdę jest mowa".
Setki zniczy zapłonęły również na grobie Havla, którego prochy pochowano na praskim cmentarzu Vinohradskim. Szef czeskiej dyplomacji Karel Schwarzenberg i były minister obrony Alexandr Vondra odsłonili pamiątkową tablicę dedykowaną Havlovi przed pomnikiem amerykańskiego prezydenta Woodrowa Wilsona, który upamiętnia jego rolę w powstaniu niepodległej Czechosłowacji w 1918 roku. Tablicę ufundowało stowarzyszenie Amerykańscy Przyjaciele Republiki Czeskiej (AFoCR).
We wtorek zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica przed wejściem do praskiego Teatru przy Balustradzie (Divadlo Na zabradli), w którym pracował Havel. Organizacje obywatelskie zapowiedziały kilka happeningów, niezależych od oficjalnych uroczystości.
Grupa czeskich artystów zaapelowała za pośrednictwem portalu Facebook do obywateli Europy, aby 18 grudnia... podwinęli nogawki swoich spodni. Jeden z pomysłodawców akcji „Dzień dla Vaclava Havla” Oldrzich Neuberger powiedział, że ten „lekko sarkastyczny, humorystyczny gest ma przypomnieć pierwsze wpadki Havla podczas jego prezydentury”. 29 grudnia 1989 roku na swej oficjalnej inauguracji w Hradczanach Havel wystąpił w „stanowczo za krótkich spodniach”. Później dostrzegł ten fakt, ale nie potraktował go jako gafę. „Nie miałem wówczas za krótkich spodni tylko podciągnięte. Każdy facet wie, że spodnie się od czasu do czasu podciąga, a potem chwilę trwa zanim wrócą na swoje poprzednie miejsce” – tłumaczył się Havel z uśmiechem.
Znany teatr „Gęś na postronku” („Husa na provazku”) w Brnie, będący jedną z najlepszych czeskich scen teatralnych pokaże natomiast woskowe, wielobarwne serce z pozostałości świec, które w całej republice zapalali Czesi po śmierci Havla. Dwutonowe serce, zbudowane z kwadratowych, sprasowanych woskowych paneli o wadze 20 kilogramów, wystawiono już wcześniej w Pradze i w Litomyślu, ale ze względu na upalne lato musiano je rozebrać i przenieść do chłodni. Autorami instalacji są Lukasz Gavlovsky oraz Roman Szwejda. Struktura serca jest częściowo otwarta, dzięki czemu zwiedzający mogą wejść do jego środka.
7 grudnia, na międzynarodowym lotnisku w Pradze, któremu nadano imię Vaclava Havla, odsłonięto wielki gobelin poświęcony Havlovi ufundowany przez grupę słynnych muzyków Bono, Stinga i Yoko Ono, którzy znali Havla osobiście. Pomysłodawcą rękodzieła o wymiarach pięć na cztery metry, utkanego we Francji, był Bill Shipsey z organizacji Art for Amnesty International. Gobelin utkano według projektu czeskiego pisarza i grafika żyjącego w Nowym Jorku Petra Sisa. Dzieło przedstawia stado ptaków tworzące portret człowieka wznoszącego się nad Pragą.
Z Pragi Andrzej Niewiadowski (PAP)
adn/ dmi/ ap/
