List wystosowany do papieża Jana Pawła II 16 czerwca 1983 r. wśród dokumentów z archiwum Krzysztofa Mordzińskiego, które trafiły do Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Fot. PAP/T. Gzell
List do papieża Jana Pawła II, skierowany do niego w okresie stanu wojennego przez internowanych działaczy Solidarności, znalazł się wśród archiwaliów, które do zasobu Archiwum Akt Nowych przekazał Krzysztof Mordziński.
Uroczystość przekazania materiałów archiwalnych Krzysztofa Mordzińskiego - działacza Solidarności - odbyła się w piątek w Warszawie. Wydarzenie to było związane z przypadającą w niedzielę 39. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. W jego wyniku zginęło co najmniej kilkadziesiąt osób, a tysiące internowano, w tym niemal wszystkich członków Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność".
Stan wojenny
"Zdecydowałem się przekazać materiały, notatki, zdjęcia, różnego rodzaju dokumenty dotyczące szeroko pojętej Solidarności, w tym dokumenty dotyczące stanu wojennego" - powiedział Mordziński podczas spotkania w Archiwum Akt Nowych z jego dyrektorem Mariuszem Olczakiem, a także z dawnymi działaczami opozycji w PRL-u. "Wszystkie materiały przekazane do Archiwum Akt Nowych służą temu, żeby upamiętnić działalność wspaniałych ludzi" - podkreślił.
Wśród przekazanych materiałów - jak podało archiwum - znajdują się "unikatowe materiały dotyczące stanu wojennego, Solidarności, księdza Jerzego Popiełuszki, a także druki drugiego obiegu, korespondencja". Mordziński wymienił m.in. dokumenty dotyczące np. strajku okupacyjnego na Politechnice Warszawskiej w marcu 1968 r., organizacji zakładowej Solidarności w Centralnym Ośrodku Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa, także Solidarności działającej na Mazowszu.
Warte uwagi są również materiały z okresu internowania w Białołęce podczas stanu wojennego i list wystosowany do papieża Jana Pawła II 16 czerwca 1983 r. przez ponad 330 wówczas byłych już internowanych członków organizacji niepodległościowych wraz z ich własnoręcznymi podpisami. Pod listem, który napisał Stanisław Michalkiewicz, znajdują się podpisy m.in. Waldemara Kuczyńskiego, Stefana Melaka, Tadeusza Mazowieckiego i Bronisława Komorowskiego. Dokumentacja, którą przekazał do archiwum Krzysztof Mordziński, dotyczy również działalności, po 1989 r., Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (OKP).
40 lat temu Sąd Najwyższy PRL zatwierdził statut NSZZ „Solidarność”
Krzysztof Mordziński - jak przypomniało Archiwum Akt Nowych - był działaczem opozycji antykomunistycznej, wieloletnim prezesem Głównego Urzędu Miar, a także przewodniczącym Koła Zakładowego Solidarności w Centralnym Ośrodku Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa. Od listopada 1980 r. był również - jak podkreślili pracownicy archiwum - współzałożycielem i redaktorem "Biuletynu Informacyjnego NSZZ Solidarność".
Stan wojenny, którego celem było zniszczenie struktur Solidarności, został wprowadzony 13 grudnia 1981 r. Tego dnia od rana Polskie Radio i Telewizja Polska nadawały wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w który informował o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego i wprowadzeniu dekretem Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju. Na ulicach miast pojawiły się patrole milicji i wojska, czołgi, transportery opancerzone i wozy bojowe.
Władze komunistycznego państwa wprowadziły również oficjalną cenzurę korespondencji i łączności telefonicznej; zmilitaryzowano także najważniejsze instytucje i zakłady pracy. Władze PRL spacyfikowały 40 spośród 199 strajkujących w grudniu 1981 r. zakładów. Najbardziej tragiczny przebieg miała akcja w kopalni "Wujek", gdzie 16 grudnia 1981 r. interweniujący funkcjonariusze ZOMO zastrzelili dziewięciu górników.
Władze PRL obowiązywanie stanu wojennego zniosły 22 lipca 1983 r. (PAP)
nno/ pat/
