Źródło: IPN
Wystawę plenerową poświęconą powrotowi Kujaw i Pomorza do Polski w latach 1918-1920, otwarto w środę na dziedzińcu Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, w 101. rocznicę powrotu miasta do macierzy. Eskpozycję przygotował Instytut Pamięci Narodowej.
W otwarciu wystawy wzięli udział m.in. wicewojewoda kujawsko-pomorski Józef Ramlau, dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku Mirosław Golona i naczelnik Delegatury IPN w Bydgoszczy Edyta Cisewska.
Eskpozycja "Należy stworzyć niepodległe państwo polskie (…) z wolnym dostępem do morza. Powrót Pomorza i Kujaw do Polski 1918–1920" porusza takie kwestie, jak: geneza odrodzenia Rzeczypospolitej, walka o granice, działalność niemieckiej ochotniczej organizacji paramilitarnej Grenzschutz Ost (Straż Graniczna Wschód), Powstanie Wielkopolskie, powrót Pomorza i Kujaw Zachodnich do Polski, zaślubiny Polski z morzem, spory na zachodnim pograniczu, plebiscyt na Powiślu, wojna polsko-bolszewicka.
Częścią wystawy są sylwetki ojców niepodległości Pomorza i Kujaw, m.in. prezesa Polskiej Rady Ludowej witającego Bydgoszczy polskie oddziały wojskowe w Bydgoszczy Jana Biziela, komisarycznego prezydenta Bydgoszczy Jana Maciaszka, ale też pierwszego wojewody pomorskiego Stefana Łaszewskiego i komisarycznego burmistrza Torunia Ottona Steinborna.
Po wernisażu, na Starym Rynku złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, który 22 stycznia 1920 r. jako dowódca Frontu Wielkopolskiego na czele polskich oddziałów wkroczył do Bydgoszczy. Wówczas generał wziął udział w uroczystości na Starym Rynku, a potem odebrał defiladę wojsk polskich na Placu Wolności.
Kwiaty złożono również na cmentarzu Nowofarnym, w miejscu pochówku kpt. Wacława Denhoffa-Czarnockiego, który był żołnierzem I Brygady Legionów Polskich, oficerem Wojska Polskiego, poetą i bohaterem wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku.
Za datę powrotu Bydgoszczy do macierzy przyjęto 20 stycznia 1920 r., kiedy do miasta wkroczyły polskie wojska. Jako pierwsi do miasta wmaszerowali saperzy pod dowództwem ppłk. Witolda Butlera, a po nich żołnierze 6. Pułku Strzelców Wielkopolskich dowodzone przez mjr Bernarda Śliwińskiego. Oficjalnie powitanie żołnierzy odbyło na Starym Rynku, gdzie odprawiono mszę dziękczynną.
Formalne przejęcie władzy w Bydgoszczy miało miejsce 19 stycznia 1920 r. o godzinie 18 w ratuszu. Niemiecki burmistrz Hugo Wolff przekazał wówczas klucze do miasta - jako symbol władzy - mianowanemu kilka dni wcześniej generalnemu komisarzowi rządu polskiego i komisarycznemu prezydentowi Janowi Maciaszkowi. (PAP)
autor: Jerzy Rausz
rau/ pat/
