Źródło: Kancelaria Sejmu/A. Strzyżak
Monety i medale upamiętniające Konstytucję Rzeczypospolitej Obojga Narodów znalazły się na wystawie, którą otwarto w poniedziałek, w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja - poinformowało Centrum Informacyjne Sejmu. Ekspozycję zaprezentowano w holu głównym gmachu izby niższej na I piętrze.
Jak przekazało CIS w komunikacie, w otwarciu ekspozycji wzięli udział prezydenci Polski i Litwy Andrzej Duda i Gitanas Nausëda, a także marszałkowie Sejmu i Senatu Elżbieta Witek i Tomasz Grodzki.
Wystawa - czytamy - składa się z "kilkudziesięciu unikatowych eksponatów, zarówno tych najstarszych z czasów Sejmu Wielkiego, jak i medali współczesnych". "W pierwszej części ekspozycji znalazły się medale upamiętniające prace Sejmu Czteroletniego. Większość z nich zaprojektował Jan Filip Holzhaeusser – gdańszczanin, medalier, rytownik, od 1766 r. główny rysownik stempli w Mennicy Warszawskiej, później nadworny medalier królewski. Na wystawie zaprezentowano następujące medale jego autorstwa: Dar Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla Wojska Rzeczypospolitej (1789); Stanisław Małachowski, Referendarz Wielki Koronny, Marszałek Sejmu (1790); Uchwalenie Prawa o miastach (1791)" - napisano.
Dodano, że "przedrozbiorową część ekspozycji zamyka wyjątkowy medal wybity w Amsterdamie z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja według projektu Johanna Georga Holtzheya, kierującego w latach 1771 - 1776 mennicą w Utrechcie". "Na rewersie tego pięknego artefaktu widać kulę ziemską ozdobioną pięciopolowym herbem Rzeczypospolitej, wspartą rózgą liktorską z mieczem sprawiedliwości. Obok globu ziemskiego ulokowano Geniusza z czapką wolności w prawej ręce i kaduceuszem z gałązką oliwną w lewej. U jego stóp leżą rozerwane okowy (symbol suwerenności)" - podało CIS.
W komunikacie poinformowano też, że kolejne grupy obiektów stanowią m.in. numizmaty powstałe na 100. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja". "Dwa z nich wyemitowane zostały na obczyźnie. W środowiskach polonijnych w Chicago powstał ten, na którego awersie znajduje się siedząca postać uskrzydlonej kobiety, księga symbolizująca konstytucję oraz tarcza z herbami Korony, Litwy i Rusi. Drugi medal, którego ikonografia również nawiązuje do wielonarodowego dziedzictwa I RP, wykonał Jan Wiktor Meissner (1866 - 1905) rzeźbiarz, medalier warszawski" - czytamy.
CIS podkreśliło, że "kolekcje numizmatów sprzed dwóch stuleci uzupełniają dzieła wybitnych dwudziestowiecznych artystów: Anny Jarnuszkiewicz, Ewy Olszewskiej-Borys, Stanisławy Wątróbskiej-Frindt, Ewy Tyc-Karpińskiej, Edwarda Gorola".
"Prezentację wieńczą numizmaty wybite w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Na rewersie złotej monety autorstwa Dobrochny Surajewskiej umieszczono herb Królestwa Polskiego z czasów stanisławowskich; na awersie – współczesne godło Rzeczypospolitej Polskiej wraz z datą emisji. Na rewersie srebrnej monety autorstwa Dominiki Karpińskiej-Kopiec znajduje się fragment obrazu Jana Matejki oraz cytat z Preambuły Konstytucji; na awersie – część karty tytułowej jednego z wczesnych druków Konstytucji 3 Maja wydanego w oficynie Michała Grölla w Warszawie oraz herb Królestwa Polskiego" - wskazano.
Sejm Czteroletni po burzliwej debacie 3 maja 1791 r. przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. Konstytucja została uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie. (PAP)
autorka: Daria Porycka
dap/ wj/
