Urodził się 24 lipca 1905 r. w Kazimierzu Dolnym. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1920 r. wstąpił do Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej. W 1921 r. został członkiem Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. W latach 1922–1923 był członkiem KC Związku Młodzieży Komunistycznej w Polsce, a w 1922 r. kierował jego obwodem na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, województwa krakowskiego, Śląska Cieszyńskiego oraz Górnego Śląska.
Zagrożony aresztowaniem wyjechał do Francji, gdzie podjął studia ekonomiczne na uniwersytecie w Paryżu, a następnie w Tuluzie. We Francji doktoryzował się. W 1928 r. – z powodu działalności w Partii Komunistycznej – został wydalony z kraju przez władze francuskie. Podczas pobytu w Związku Sowieckim wstąpił do WKP(b). W Moskwie przebywał do początku 1929 r.
Po powrocie do Polski został powołany do wojska i ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie.
W latach trzydziestych pracował w GUS-ie, skąd został jednak usunięty z powodu działalności politycznej. Następnie podjął pracę w Biurze Planowania Krajowego przy Ministerstwie Skarbu i w Biurze Planowania Magistratu miasta Warszawy.
Minc w ZSRS
Od 1939 r. przebywał we Lwowie, a następnie w Związku Sowieckim.
W lutym 1943 r. zaangażował się w tworzenie Związku Patriotów Polskich i Biura Komunistów Polskich w ZSRS. Wziął także udział w pierwszej odprawie oficerów Związku Patriotów Polskich, która odbyła się 12 maja 1943 r. w moskiewskim mieszkaniu Zygmunta Berlinga. W spotkaniu uczestniczyli także Marian Naszkowski, Zygmunt Modzelewski, Jerzy Putrament i Włodzimierz Sokorski.
Publikował na łamach „Wolnej Polski” i „Nowych Widnokręgów”. W maju 1943 r. został jednym ze współorganizatorów 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki oraz sprawował funkcję szefa jej wydziału oświatowego.
Dr hab. A. Zawistowski: celem planu sześcioletniego było stworzenie w Polsce gospodarki typu sowieckiego
W wyniku konfliktu z Berlingiem i Sokorskim został zdegradowany ze stopnia majora do plutonowego podchorążego.
Od sierpnia 1944 r. był członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej. Kierował Biurem Ekonomicznym PKWN. Był postrzegany jako jeden z reprezentantów prosowieckiego skrzydła w obozie polskich komunistów.
W Rządzie Tymczasowym, w grudniu 1944 r., objął tekę ministra przemysłu. Po dymisji Rządu Tymczasowego 28 czerwca 1945 r. Bierut powierzył misję sformowania nowego gabinetu Edwardowi Osóbce-Morawskiemu. Na posiedzeniu Krajowej Rady Narodowej powołano nowych ministrów, a Minc otrzymał tekę ministra przemysłu.
Minc w PZPR
W 1948 r. wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Hilary Minc, obok Bolesława Bieruta i Jakuba Bermana, należał do nieformalnego triumwiratu rządzącego Polską Ludową w latach 1948–1956. Jak wskazuje Robert Spałek w książce „Na licencji Moskwy. Wokół Gomułki, Bermana i innych (1943–1970)”, „Berman, jako główny mentor triumwiratu, skończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim, cechowała go inteligencja, spryt i układność. Z kolei Minc był gruntownie wykształconym ekonomistą po studiach m.in. w Paryżu i Tuluzie, chwycił więc w ręce ster budowy gospodarczych podstaw socjalizmu w Polsce Ludowej. Natomiast Bierut, komunista doświadczony, ale niezbyt lotny, miał na ich tle dwa podstawowe atuty: był Polakiem z pochodzenia i miał stosunkowo dobre notowania w Moskwie”.
W 1947 r., stojąc na czele Ministerstwa Przemysłu i Handlu, Minc rozpoczął proces sowietyzacji polskiej gospodarki, którego symbolem okazała się „bitwa o handel”, zakończona niemal całkowitym zniszczeniem prywatnej przedsiębiorczości.
Podczas plenum KC PPR, które zebrało się 13 kwietnia 1947 r. w Warszawie, jednym z najważniejszych tematów były problemy gospodarcze Polski. Referat w tej sprawie wygłosił Minc. W jego wystąpieniu znalazła się zapowiedź ścisłego kontrolowania rynku przez państwo oraz radykalnego ograniczenia prywatnej i spółdzielczej działalności handlowo-gospodarczej.
„Zagadnienie stoi tak: albo aparat państwowy demokracji ludowej i rosnąca siła ekonomiczna państwa potrafią sobie podporządkować rynek i wtedy nasz przemysł będzie się stopniowo stawał całkowicie i konsekwentnie socjalistycznym, albo też rynek nie będzie opanowany i żywioł rynku kapitalistycznego stanie się dominujący” – mówił.
Minc zdecydowanie przeciwstawiał się poglądom głoszonym przez PPS, mówiącym, że uspółdzielczenie środków produkcji jest wyższą formą uspołecznienia niż ich upaństwowienie. W trakcie dyskusji na plenum stwierdził, że marksizm „zawsze rozumiał uspołecznienie środków produkcji jako ich przejście na własność państwa. Wszelkie inne rozwiązania są rozwiązaniami o charakterze wstecznym” – dowodził.
Konsekwencją przyjętych na plenum ustaleń było uchwalenie 2 czerwca 1947 r. ustawy o zwalczaniu drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym. Na jej mocy każdy właściciel sklepu mógł być skazany na 5 lat więzienia i 5 mln zł grzywny m.in. za zbyt wysokie – zdaniem władz – ceny towarów i obroty.
„Na licencji Moskwy. Wokół Gomułki, Bermana i innych (1943–1970)”
W latach 1944–1947 Minc był posłem do Krajowej Rady Narodowej, a w latach 1947–1956 posłem na sejm.
Minc jako autor planu gospodarczego
W 1949 r. stanął na czele Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. Był także przewodniczącym Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. W 1949 r. został wicepremierem. Do 1954 r. był też przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. Od 24 lutego 1949 r. również członkiem Komisji Bezpieczeństwa KC PZPR.
Stał się jednym z twórców planu sześcioletniego. jego ideą było wprowadzenie modelu gospodarki opartego na sowieckich wzorach – państwo występowało jako właściciel całości gospodarki, zarządzanej przez instytucje polityczno-biurokratyczne, a nacisk ekonomii został położony na rozbudowanie przemysłu ciężkiego i skolektywizowanie rolnictwa.
W 1956 r., po wydarzeniach czerwcowych, Minca usunięto z Biura Politycznego. Złożył co prawda samokrytykę, ale w roku 1959 został usunięty z KC PZPR i zmuszony do wystąpienia z partii.
Zmarł 26 listopada 1974 r. w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.(PAP)
