Projekt pomnika „Dłoń” poświęconego więźniom Bismarckhütte. Źródło: oddział IPN w Katowicach
Pomnik poświęcony więźniom podobozu Bismarckhütte – filii KL Auschwitz Birkenau – zostanie 25 maja odsłonięty w Chorzowie. W uroczystości wezmą m.in. udział władze miasta, województwa śląskiego oraz Instytutu Pamięci Narodowej.
"Planowana uroczystość jest finałem projektu poświęconego upamiętnieniu miejsca, gdzie funkcjonował w latach 1944-1945 obóz Bismarckhütte jako filia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz–Birkenau. W tym dniu oddamy hołd wszystkim ofiarom pracy przymusowej i niemieckiego ludobójstwa oraz powojennego, komunistycznego systemu represji i zniewolenia" – powiedział inicjator przedsięwzięcia Grzegorz Rosengarten.
Pomnik "Dłoń" autorstwa tyskiego rzeźbiarza Tomasza Wenklara to wykonany z surowego betonu monument w formie dłoni wspartej o drut kolczasty. Projekt został zrealizowany ze środków Instytutu Pamięci Narodowej oraz Urzędu Miasta Chorzów.
Uroczystości będzie towarzyszyć będzie jednodniowa wystawa plenerowa pt. "Widma Pamięci" autorstwa fotografa Macieja Niesłonego. To unikatowy zbiór portretów więźniów niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady oraz powojennego, komunistycznego obozu pracy "Zgoda" w Świętochłowicach. Realizacja wystawy została sfinansowana ze środków budżetowych województwa śląskiego - po prezentacji w Chorzowie ekspozycja trafi do zbiorów współorganizującego ją Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
25 maja przypada 73. rocznica śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego – "ochotnika do Auschwitz" – żołnierza Armii Krajowej, więźnia i organizatora ruchu oporu w tym obozie koncentracyjnym, straconego w 1948 r. przez władze komunistyczne Polski Ludowej. Organizatorzy uroczystości mają nadzieję, że pomnik odsłoni 89-letni syn rotmistrza Pileckiego - Andrzej Pilecki.
25 maja to także ustanowiony przez Parlament Europejski Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem. Patronat nad upamiętnieniem ofiar chorzowskiego obozu objął przewodniczący Parlamentu Europejskiego David Sassoli.
Jak podkreślił Grzegorz Rosengarten, odsłonięcie pomnika to ważny moment dla społeczności Chorzowa i Śląska, bo o istnieniu podobozu Bismarckhütte wie relatywnie niewielu mieszkańców, a wiedza historyczna na ten temat nie jest kompletna. Wiadomo, że niemiecki obóz działał na terenie dzisiejszego Chorzowa Batorego od września 1944 r. do połowy stycznia 1945 r. Obecnie na tym terenie jest osiedle mieszkaniowe.
W obozie przebywało co najmniej 200 więźniów, głównie narodowości żydowskiej, m.in. z terenu Holandii, Czechosłowacji, Belgii i Polski. Pracowali w miejscowej hucie przy produkcji broni. Nie wiadomo, ile osób straciło życie.
Zachowały się relacje chorzowian o obozie działającym w tym miejscu, zdjęcia pozostałych po nim zabudowań z lat 60. XX w. – później wyburzonych. Najnowszym odkryciem jest pochodzące z lutego 1945 r. lotnicze zdjęcie bardzo dobrej jakości, pokazujące teren obozu, które Grzegorz Rosengarten odnalazł w archiwach amerykańskich.
W dniu odsłonięcia pomnika zostanie uruchomiony specjalny portal edukacyjny, który można znaleźć pod adresem www.KL-Bismarckhutte.info. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ pat/
