Pamiętnik, który polscy więźniowie niemieckich obozów ofiarowali amerykańskiemu oficerowi w podziękowaniu za pomoc, trafił do zbiorów Muzeum Auschwitz-Birkenau – poinformował we wtorek rzecznik placówki Bartosz Bartyzel. Ofiarowała go żona żołnierza.
Bartyzel powiedział, że autorami pamiętnika są więźniowie Auschwitz, Dachau i Mauthausen-Gusen: Stefan Ślusarczyk, Grzegorz Timofiejew, Grazian (Gracjan) Guzinski i zmarły w 1944 roku Konstanty Ćwierk. Żyjący po wyzwoleniu przekazali go porucznikowi armii Stanów Zjednoczonych Cliffordowi Henselowi. „W dowód wdzięczności za pomoc Polakom” – napisali na pierwszej stronie pamiętnika.
Pamiątkę ofiarowała Muzeum mieszkająca w Kalifornii Eleanor Hensel, żona amerykańskiego porucznika, który po wojnie wrócił do swego kraju. Nigdy nie mówił o tym, co zobaczył wyzwalając obozy w Niemczech. Dopiero po jego śmierci w 2008 roku Eleanor po raz pierwszy sięgnęła do pamiętnika.
Pamiątkę ofiarowała Muzeum mieszkająca w Kalifornii Eleanor Hensel, żona amerykańskiego porucznika, który po wojnie wrócił do swego kraju. Nigdy nie mówił o tym, co zobaczył wyzwalając obozy w Niemczech. Dopiero po jego śmierci w 2008 roku Eleanor po raz pierwszy sięgnęła do pamiętnika.
Obecnie ofiarowała go Muzeum Auschwitz, gdyż jej zdaniem jest to „najlepsze muzeum na świecie dla tego typu zbiorów”. „Istnieje jeszcze jeden powód, właściwie główny, dla którego zdecydowałam się przekazać ten pamiętnik. Otóż jest on bezpośrednio związany z Polakami i dotyczy ich losów. Amerykańskie muzea nie byłyby w stanie w odpowiedni sposób opowiedzieć tragicznych losów tych ludzi. To pamiętnik polskich więźniów i uważam, że powinien powrócić do Polski, aby stać się częścią historii” – podkreśliła Eleanor Hensel.
Bartyzel poinformował, że w unikalnym, kilkunastostronicowym notatniku znajduje się pięć wierszy autorstwa Włodzimierza Wnuka, Konstantego Ćwierka i Grzegorza Timofiejewa oraz dziewięć rysunków wykonanych przez Stefana Ślusarczyka. Na jednej z kart widnieje również nazwisko Gracjana Guzinskiego, autora muzyki do wiersza Konstantego Ćwierka „Hymn Guzenowców II”.
Zdaniem kierownik działu zbiorów Muzeum Elżbiety Cajzer pamiętnik ze względu na wartość nie tylko artystyczną, ale przede wszystkim historyczną, jest darem niezwykle cennym. „W związku z tym, że obiekt został wykonany z delikatnego materiału, jakim jest papier, został już przekazany do naszych pracowni konserwatorskich, gdzie specjaliści ocenią stan jego zachowania oraz przygotują plan jego ewentualnej konserwacji. Później będzie czasowo eksponowany obok innych przedmiotów artystycznych związanych z tragiczną historią Auschwitz” – powiedziała Cajzer.
Bartyzel poinformował, że Stefan Ślusarczyk urodził się w 1908 roku w Bęczkowicach. Niemcy aresztowali go 9 sierpnia 1942 roku w Radomiu. Do Auschwitz trafił dwa miesiące później. Otrzymał numer 67243. 13 kwietnia 1943 roku został przeniesiony do KL Mauthausen-Gusen (numer w Mauthausen 43183, a w Gusen 13451).
Grzegorz Timofiejew urodził się w 1908 roku w Łodzi. Został aresztowany i deportowany do Auschwitz 8 kwietnia 1943 roku, gdzie dostał numer 112866. 14 kwietnia 1943 roku trafił do KL Mauthausen-Gusen (numery: 44949 i 13984).
Grazian (Gracjan) Guzinski urodził się w 1907 roku w Poznaniu. Był muzykiem. Został aresztowany 20 kwietnia 1940 roku w Poznaniu i skierowany do Dachau, a następnie 6 czerwca 1940 roku do KL Mauthausen-Gusen (nr obozowe 3683 oraz 43266).
Konstanty Ćwierk urodził się w 1895 roku w Sosnowcu. Był urzędnikiem. Niemcy więzili go w Dachau i Mauthausen-Gusen (nr obozowy 45374). Zmarł 20 sierpnia 1944 roku w Gusen. (PAP)
szf/ abe/
