Trwa sezon letnich prac konserwatorskich na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Gwałtowne nawałnice w czerwcu i lipcu uszkodziły wiele zabytkowych nagrobków, rzeźb i monumentów. Prace remontowe, restauracyjne i konserwatorskie prowadzi polsko-ukraińska komisja konserwatorska.
Pieczę nad pracami konserwatorskimi ma Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA. "Jest to właściwie kontynuacja, a nawet kolejny, bardzo zaawansowany, etap działań, np. konserwacja jednego z największych grobowców lwowskiej nekropolii - kaplicy Barczewskich" - poinformował PAP Rafał Jemielita z Instytutu POLONIKA. "Rozpoczęliśmy również przygotowania do remontu kaplicy Dunin-Borkowskich z rzeźbami Hartmana Witwera" - dodał.
Według oceny Instytutu POLONIKA, tegoroczne burze jak i gwałtowne nawałnice w roku ubiegłym spowodowały wiele zniszczeń na Łyczakowskiej nekropolii. Blisko siedemdziesiąt nagrobków wymaga remontu i konserwacji. Poważnie uszkodzone zostały całe grupy pomników nagrobnych, m.in. dłuta Antona Schimsera: pomniki rodzin Trenklów, Breuerów i Weiglów, upamiętnienie Julianny Newather oraz pomnik Josefa Schabingera, który pochodzi z warsztatu Witwera.
Komisja konserwatorów wytypowała w lipcu nagrobki, które trzeba szybko poddać pracom ratunkowym lub pełnej konserwacji. "Teren cmentarza jest gęsto porośnięty drzewami, które, jak to w miejskich nekropoliach bywa, nie są mocno ukorzenione i łatwo się łamią przy silniejszym wietrze. Potężne konary, a czasem nawet całe drzewa, uszkadzają nagrobki. Nikt przecież drzew na Łyczakowie nie wytnie, ale niezbędne są: ocena stanu roślinności i cięcia pielęgnacyjne. Na razie zinwentaryzowano i oceniono 50 drzew, a to dopiero początek akcji" - wyjaśniła Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektor Instytutu POLONIKA.
Trwa inwentaryzacja ostatnich strat. Na razie potwierdzono m.in. uszkodzenia pomnika Woynarów, rodziny Ziętkiewiczów - nagrobek kompletnie rozbity - i upamiętnienia rodziny Simonów, gdzie wiatr przewrócił obelisk oraz uszkodził żeliwne ogrodzenie. "Po burzy w roku 2020 dofinansowanie wyniosło ok. 50 tys. złotych. Na tym etapie trudno jeszcze mówić, ile będzie kosztowało usuwanie skutków ostatniej burzy. Musimy jednak sprawnie działać, ponieważ w przypadku, gdy dochodzi do uszkodzenia zabytkowej materii, bardzo szybko następuje degradacja" – powiedziała dyr. Janiszewska-Jakubiak.
Ponadto, w ramach zarządzanego przez Instytut Polonika programu Ministra KDNiS "Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą", w 2021 roku rozpocznie się konserwacja nagrobków: Jakuba Pieczonki, bpa Adama Jasińskiego, Stanisława Zarwańskiego, rodziny Piórków, Józefa Nogaja, Teresy Kulczyckiej (II etap) a także żeliwnej ławki odnalezionej przy nagrobku Agaty Strańskiej. Fundacja Dziedzictwa Kulturowego, wykonawca prac remontowych i konserwatorskich, uzyskała również dofinansowanie z programu MKDNiS "Miejsca Pamięci Narodowej za granicą". Fundacja zajmie się też nagrobkami bpa Marcelego Gutkowskiego, Stanisława Sobińskiego oraz grobowcem Klamutów, w którym spoczywa profesor Mieczysław Gębarowicz (1893-1984), który był dyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA jest wyspecjalizowaną państwową instytucją kultury powołaną w 2017 r. przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane są materialne świadectwa naszych dziejów i przywracana pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków osobach oraz istotnych faktach historycznych. (PAP)
Anna Bernat
abe/ rj/ pat/
