Mural upamiętniający rodzinę Fibigerów, słynnych producentów fortepianów i założycieli Fabryki Calisia, został oficjalne odsłonięty we wtorek w Kaliszu. Dzieło powstało w ramach obchodów Roku Rodziny Fibigerów.
Mural o powierzchni 130 m kwadratowych znajduje się na budynku hali sportowej Olimpia przy ulicy Rzemieślniczej 6 w sąsiedztwie skweru Gustawa Arnolda Fibigera i Technikum Budowy Fortepianów im. Gustawa Arnolda Fibigera.
Jego autorem jest Marcin Czaja, wykładowca w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, którego praca zwyciężyła w konkursie ogłoszonym przez kaliski Ośrodek Kultury Plastycznej „Wieża Ciśnień”.
Jury wyłoniło zwycięski projekt spośród czterech nadesłanych prac. W uzasadnieniu napisano: „Nawiązuje do tradycji i historii fabryki oraz rodziny Fibigerów, a także muzyki, jako środka wyrazu artystycznego, mającego ogromny wpływ na inne dziedziny sztuki. Posiada wysokie walory artystyczne. W ciekawy, geometryczny i syntetyczny sposób emanuje radosną energią, jaką niesie muzyka. Projekt jest uniwersalny i bardzo dobrze wpisze się w przestrzeń zaproponowaną w regulaminie konkursu. Jury doceniło także świadomość artystyczną twórcy”.
Miejsce do wykonania muralu – jak powiedział PAP dyrektor Ośrodka Kultury Plastycznej Piotr Bigora - było trudne, ponieważ projekt trzeba było wkomponować w rosnące wokół skweru drzewa.
Odsłonięciu muralu towarzyszyła ulubiona muzyka Gustawa Arnolda Fibigera.
„Wnuczka p. Judyta Fibiger powiedziała nam, że jest to Etiuda Rewolucyjna Chopina i Koncert warszawski – utwór skomponowany przez Richarda Addinsella w 1941 roku na fortepian i orkiestrę do filmu +Niebezpieczne światło księżyca+” – poinformował Bigora.
Realizacja została sfinansowana przez miasto w wysokości 30 tys. zł.
Mural – zdaniem władz miasta – to kolejny ważny akcent w czasie trwającego Roku Rodziny Fibigerów.
Aby uczcić rodzinę Fibigerów kaliscy radni ustanowili rok 2020 ich imieniem. Jednak z powodu pandemii większość zaplanowanych uroczystości przesunięto na 2021 r.
W uzasadnieniu do uchwały przywołano cytat z książki "Dusza zaklęta w fortepianie" Elwiry Fibiger, córki Gustawa Fibigera.
"Tutaj osiedli, zbudowali świetnie prosperujące przedsiębiorstwo i dom rodzinny. To tu spod ich rąk wychodziły najpiękniejsze instrumenty muzyczne, podziwiane na całym świecie. Swoje życie poświęcili fabryce w Kaliszu, kształceniu kolejnych generacji fortepianmistrzów, budowniczych, konstruktorów, techników, stroicieli fortepianów oraz pianin, na potrzeby całego kraju. Rodzina Fibigerów należy do elity obywateli Kalisza. Oni naprawdę kochali to miasto. Mieli inne możliwości w życiu, a zostali tutaj do końca. To było miasto ich życia, nadziei, sukcesów, porażek, wspomnień" – napisała Elwira Fibiger.
Powiedziała, że pracuje na drugą książką pt. "Fortepian moja miłość", której premierę z maja tego roku przesunięto na przełom września i października.
Fibigerowie przybyli do Kalisza w latach 40. XIX wieku, prawdopodobnie z Austrii. Głową rodziny był Carl Gottlob, stolarz umiejący budować instrumenty klawiszowe. Zdolności po ojcu przejął syn, Arnold Fibiger I, który urodził się w Kaliszu w 1847 r.
W 1898 r. Arnold Fibiger I przeniósł swoją wytwórnię na ul. Szewską (dzisiejsza ul. Chopina). Przedsiębiorstwo prowadzili kolejni członkowie rodziny: Gustaw Fibiger II (syn Arnolda) i jego syn Arnold Fibiger III, który był ostatnim właścicielem Fabryki Fortepianów i Pianin "Arnold Fibiger". Po upaństwowieniu w 1947 r. zakład przyjął nazwę Fabryka Fortepianów i Pianin "Calisia".
Choć Fibigerowie mieli korzenie austriacko-niemieckie to - jak podkreślono w uchwale - "na stałe wrośli w Polskę i Kalisz".
"Byli prawdziwymi patriotami. Gustaw Arnold Fibiger III, ostatni z właścicieli fabryki, był żołnierzem 25 Pułku Artylerii w Kaliszu. Brał udział w walkach pod Łęczycą, Kutnem, Młodzieszynem. W bitwie nad Bzurą został ranny w głowę. Po dostaniu się do niewoli przeszedł obóz jeniecki w Woldenbergu, gdzie mimo wielu prób skłonienia go do podpisania volkslisty odmówił, skazując się tym samym na szykany. W styczniu 1945 roku Gustaw III stracił siostrę Elwirę, bestialsko zamordowaną przez hitlerowców w grupie 56 osób w lesie skarszewskim, za działalność w ruchu oporu, a cztery dni później zginęła ich matka Wanda Fibiger" – przypomina uchwała.
Gustaw Arnold Fibiger III w uznaniu zasług na polach walki otrzymał Krzyż Walecznych. Po wojnie, mimo nacjonalizacji fabryki, pracował w niej do emerytury. Dzięki niemu w 1950 r. "Calisia" wyprodukowała 136 pianin, by rok później podwoić tę liczbę. Z 269 pianin wykonanych w 1951 roku 150 trafiło na eksport do Szwecji, Finlandii i Norwegii.
W 1953 r. Gustaw Fibiger III rozpoczął pracę nad konstrukcją nowego modelu wielkiego fortepianu koncertowego M-280, za który został odznaczony w 1956 r. Złotym Krzyżem Zasługi przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.
W Kaliszu działa kilkadziesiąt firm zajmujących się renowacją, budową, konstruowaniem fortepianów i pianin, znanych, cenionych w świecie. Nadal funkcjonuje Technikum Budowy Fortepianów im. Gustawa Arnolda Fibigera, obecnie w ramach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2. To jedyna szkoła w Polsce, a zarazem jedna z trzech, jakie istnieją na świecie, przygotowująca profesjonalnych stroicieli i korektorów instrumentów klawiszowych.
W Kaliszu są dwa oryginalne fortepiany Arnold Fibiger; jeden znajduje się w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego, drugi, przeznaczony do renowacji, został przekazany miastu przez Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu. Inne modele fortepianów, pianin produkowanych w Fabryce Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger można obejrzeć w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku.
Z okazji Roku Fibigerów powstanie też film dokumentalny w reżyserii Judyty Fibiger pt. Dusza zaklęta w fortepianie, opowiadający historię rodzinnej fabryki.
„Do swojego projektu zaprosiłam światowej sławy kompozytora Jana A. P. Kaczmarka – laureata Oskara za muzykę do filmu Marzyciel” – powiedziała PAP Judyta Fibiger. (PAP)
Autorka: Ewa Bąkowska
bak/ dki/
