W związku ze zbliżającym się dniem Wszystkich Świętych konsul RP oraz szwedzka Polonia złożyli w sobotę wieńce na katolickim cmentarzu Haga Norra w Solnie pod Sztokholmem. Polskie groby przyozdobiono biało-czerwonymi flagami.
Pod znajdującym się na środku cmentarza krzyżem konsul RP w Sztokholmie Maciej Zamościk złożył wieniec, po nim wiązanki kwiatów złożyli przedstawiciele organizacji polonijnych oraz polskiej szkoły przy ambasadzie RP.
W tym miejscu tradycyjnie zapalają znicze Polacy, mający groby swoich bliskich w innych odległych miejscach.
Harcerze z dwóch działających w Sztokholmie organizacji skautowych zorganizowali poczty sztandarowe, obok nich powiewały dwie flagi: szwedzka oraz polska.
Wcześniej w cmentarnej kaplicy mszę św. odprawił ksiądz z Polskiej Misji Katolickiej w Sztokholmie.
Od lat kilkudziesięciu pomnikami polskich bohaterów niepodległościowych na cmentarzu Haga Norra opiekują się Krystyna i Jan Andrzejewscy. "Nie byłoby to możliwe, gdyby nie pomoc ze strony dyplomatów" - podkreślił Jan Andrzejewski. Przypomniał, że współzałożycielem powstałego w 1939 roku Polskiego Komitetu Pomocy był Alf de Pomian-Hajdukiewicz, syn powstańca styczniowego i pracownik poselstwa polskiego w Sztokholmie. Zmarły w 1972 roku w wieku 105 lat Pomian-Hajdukiewicz spoczywa na tej nekropolii.
Polski Komitet Pomocy co roku przeprowadza kwestę na utrzymanie pomników oraz inicjatywy charytatywne w Polsce.
Na cmentarzu Haga Norra pochowany jest powstaniec styczniowy, delegat Rządu Narodowego na Skandynawię Józef Demontowicz, działacz ludowy i wicepremier (1924-25) w rządzie Władysława Grabskiego Stanisław August Thugutt, a także właściciel browaru w Żywcu arcyksiążę Karol Olbracht Habsburg, który w 1920 roku przyjął polskie obywatelstwo i walczył z bolszewikami.
Gołąbkiem pokoju przyozdobiony jest pomnik Elny Gistedt-Kiltynowicz, Szwedki, która w okresie międzywojennym była primadonną Operetki Warszawskiej. W 1943 roku wypożyczyła ciężarówkę z ambasady Szwecji w Warszawie i pojechała ratować wywożone z Zamojszczyzny przez Niemców dzieci. Część z nich udało jej się wykupić.
Na cmentarzu znajduje się również mogiła polskich sióstr z zakonu elżbietanek, które działają w Szwecji od 1866 roku.
Historia pierwszego katolickiego cmentarza Haga Norra w protestanckiej Szwecji sięga przełomu lat 1848-49, gdy u wybrzeży Portugalii rozbił się i zatonął szwedzki statek handlowy. Dla około 200 marynarzy z protestanckiej Szwecji zaczęto szukać miejsca pochówku na katolickiej ziemi portugalskiej. Zgoda na pochowanie "innowierców" w Portugalii doprowadziła do negocjacji i otwarcia w zamian cmentarza dla katolików w Solnie pod Sztokholmem.
W Szwecji polskie groby znajdują się również na wielu innych nekropoliach m.in. w Laerbro na Gotlandii czy w Lundzie, gdzie dotarli więźniowie niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych w ramach akcji tzw. białych autobusów szwedzkiego Czerwonego Krzyża. Wielu z nich wycieńczonych i chorych zmarło wkrótce po przybyciu.
Polacy spoczywają ponadto na cmentarzu w Mariefred (ok. 70 km na zachód od stolicy Szwecji). Do tego miasteczka trafili w 1940 roku polscy podwodniacy. Marynarze z okrętów ORP Sęp, Ryś i Żbik zostali w 1939 roku zatrzymani w podsztokholmskiej twierdzy Vaxholm przez szwedzkie władze. W Mariefred początkowo przebywali w obozie internowania, później zostali pozytywnie przyjęci przez miejscową ludność.
W protestanckiej Szwecji dzień Wszystkich Świętych obchodzony jest od 1953 roku w sobotę między 31 października a 6 listopada. W tym roku przypada 6 listopada.
Ze Sztokholmu Daniel Zyśk (PAP)
zys/ jo/ mal/
