Książka „Polskie miejsca pamięci i historie w Siedmiogrodzie” autorstwa Martona Okosa została zaprezentowana w poniedziałek w Instytucie Polskim w Budapeszcie. Autor przedstawił ponad 40 miejscowości, w których znajdują się miejsca pamięci związane z Polską.
Jak podkreśliła dyrektorka Instytutu Joanna Urbańska, publikacja uzupełnia lukę w wiedzy na ten temat.
Na początku książki Okos, który sam pochodzi z Siedmiogrodu, krótko opisał polsko-węgierskie związki dynastyczne z czasów Piastów i Jagiellonów, poczynając od syna Bolesława Chrobrego Bezpryma, któremu zapewne zawdzięcza swą nazwę węgierskie miasto Veszprem, oraz wspólnych bohaterów, takich jak Stefan Batory czy Józef Bem, aż po Jana Pawła II.
„Jest to pierwszy systematyczny, prawdopodobnie kompletny rejestr polskich pamiątek historycznych w Siedmiogrodzie: kościołów, pomników, tablic, kopijników, szkół, których patronami są Polacy etc.” – zaznaczył we wstępie do publikacji ambasador Polski na Węgrzech Jerzy Snopek.
Podkreślił, że o ile węgierskie miejsca pamięci w Polsce zostały dokładnie przedstawione przez węgierskich historyków, o tyle nie ma na razie podobnej publikacji na temat polskich upamiętnień na terytorium Węgier. Praca Okosa ma więc charakter pionierski i powinna – jak wskazał Snopek – stać się źródłem inspiracji.
Ambasador zaznaczył, że Okos nie tylko jest historykiem archiwistą, ale też inicjatorem wydarzeń związanych z pamięcią historyczną, np. z jego inicjatywy 2017 r. został ustanowiony rokiem św. Władysława i był uroczyście obchodzony w Polsce, na Węgrzech oraz na terenach krajów Korony św. Stefana należących obecnie do innych państw.
Wśród przedstawionych w książce miejsc pamięci jest Simleu Silvaniei (węg. Szilagysomlyo), gdzie urodził się i został ochrzczony Stefan Batory. To miasto było też pierwszym w Siedmiogrodzie, gdzie upamiętniono bł. Jerzego Popiełuszkę, stawiając mu kopijnik, zresztą z inicjatywy Stowarzyszenia Ochrony Tradycji Batory-Bem, któremu szefuje Okos.
260-stronicowa książka jest wzbogacona licznymi zdjęciami przedstawiającymi opisywane miejsca.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ mal/