W 5. rocznicę tragicznej śmierci prof. Bronisława Geremka jego przyjaciele i współpracownicy spotkali się w sobotę na warszawskiej Starówce przed tablicą upamiętniającą zmarłego. Polityk zginął 13 lipca 2008 r. w wypadku samochodowym.
Na kamiennej tablicy, upamiętniającej Geremka, umieszczonej na kamienicy przy ul. Piwnej 25, wyryto napis: "Tu mieszkał w latach 1952-2000 Bronisław Geremek, współtwórca naszej wolności". Był jednym z najważniejszych opozycjonistów w PRL, posłem na Sejm, szefem MSZ w latach 1997-2000, cenionym europarlamentarzystą.
W sobotę wieczorem na Piwnej zgromadzili się m.in. politycy Partii Demokratycznej, przyjaciele profesora. Jak mówił szef PD Andrzej Celiński, Geremek był "profesorem w najlepszym znaczeniu tego słowa, wynikłym z tradycji inteligencji". Poinformował, że odbył rozmowy z przedstawicielami stołecznego samorządu i "jest dobra wola wielu ludzi", aby na stałe upamiętnić postać Geremka właśnie na Starówce, w jej części zwanej Zapieckiem.
Zgromadzeni przed tablicą, pod którą złożono kwiaty, wspominali Geremka jako jeden z największych współczesnych autorytetów, który był słuchany także za granicą. "Polska racja stanu i dziedzictwo obywatelskiej Europy - to nam po sobie zostawił" - mówił Andrzej Wielowieyski.
"Gdy Bronisław Geremek negocjował wejście Polski do NATO, to mówiło się, że negocjował za wszystkie trzy państwa - i Polskę, i Czechy, i Węgry" - wspominał Marcin Święcicki (dziś poseł PO). Jak podkreślił, gdyby nie ustalenia Okrągłego Stołu, które Święcicki nazwał "majstersztykiem", Polska nie miałaby szans na przyspieszenie społeczno-gospodarcze, które stało się jej udziałem po podpisaniu tych porozumień.
Dalekowzroczność Geremka podkreślał też prof. Janusz Reykowski, uczestnik obrad Okrągłego Stołu po stronie PZPR, który ze zmarłym znał się od wczesnej młodości. "W jego działaniu widać było dostrzeganie perspektywy wychodzącej poza doraźność" - mówił.
"Dziś bardzo nam brakuje Bronisława Geremka, bo był busolą moralną i polityczną. Ale nie płaczmy po nim, cieszmy się, że był" - mówił Janusz Onyszkiewicz.
Wcześniej uczestnicy obchodów rocznicowych złożyli kwiaty i zapalili znicze na grobie Geremka na warszawskich Powązkach.
Geremek urodził się 6 marca 1932 r. w Warszawie. W wieku ośmiu lat wraz z całą rodziną trafił do warszawskiego getta, skąd w 1943 r. uciekł. W 1954 r. ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1956-58 odbył studia podyplomowe w Ecole Pratique des Hautes Etudes w Paryżu. W 1989 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W latach 1950-68 był członkiem PZPR, z której wystąpił na znak protestu przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.
W latach 70. Geremek stał się jedną z czołowych postaci polskiej opozycji demokratycznej. Od 1980 r. był członkiem NSZZ "S", ekspertem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r., a potem doradcą Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "S" i Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "S" w Gdańsku. W stanie wojennym internowany. Potem, w 1983 r. aresztowany przez władze komunistyczne, był oskarżony o prowadzenie nielegalnej działalności politycznej.
W latach 1987-89 Geremek przewodniczył Komisji Reform Politycznych Komitetu Obywatelskiego, która przygotowała koncepcje pokojowych przemian demokratycznych w Polsce. Stał się szefem zespołu doradców przewodniczącego "S" Lecha Wałęsy i członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Wałęsie. Podczas obrad Okrągłego Stołu współprzewodniczył zespołowi ds. reform politycznych.
Od 1989 r. był posłem na Sejm, szefem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Będąc posłem Geremek przewodniczył m.in. sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych (1989-97), Komisji Konstytucyjnej (1989-91). Należał do założycieli Unii Demokratycznej (potem Unii Wolności), kierował tą partią w latach 1990-97.
Po wyborach w 1997 r. objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Jerzego Buzka i pozostał na nim do czerwca 2000 r. W czasie kierowania przez niego tym resortem Polska została przyjęta do NATO. Był gorącym orędownikiem wstąpienia Polski do UE.
W wyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 r. został wybrany z list komitetu Unii Wolności, zdobywając w okręgu warszawskim największą liczbę głosów - ponad 114 tysięcy. Był to drugi wynik w całym kraju. W PE był członkiem Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy - ALDE.
W 1. rocznicę śmierci Geremka na kamienicy, w której niemal pół wieku mieszkał, odsłonięto pamiątkową tablicę. Jego rodzina i przyjaciele założyli Centrum im. prof. Bronisława Geremka - fundację, która wspiera rozwój edukacji, myśli i kultury politycznej, a także promuje pamięć o dorobku, życiu i działalności profesora. W tym samym roku ustanowiono też nagrodę im. prof. Geremka. Przyznaje się ją za promowanie i umacnianie demokracji osobom działającym w trudnych warunkach. Pierwszym laureatem nagrody był b. prezydent RPA Nelson Mandela.
Imieniem prof. Geremka został nazwany dziedziniec Parlamentu Europejskiego. "Oto dziś imię chłopca, ucznia Janusza Korczaka, przywędrowało z ulic warszawskiego getta aż tu do Strasburga - miasta symbolizującego zjednoczoną Europę" - powiedział na uroczystości w Strasburgu syn Bronisława Geremka, Marcin. (PAP)
wkt/ mag/
