Źródło: www.podziemiezbrojne.ipn.gov.pl
Uroczystości pogrzebowe żołnierza podziemia antykomunistycznego ppor. Henryka Wieliczki ps. Lufa zaplanowano w środę w Lublinie. Jego szczątki zostały odnalezione w ubiegłym roku na cmentarzu przy ul. Unickiej. Wieliczko został zamordowany w 1949 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie.
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie poinformował, że na środę zaplanowano uroczystości pogrzebowe żołnierza zbrojnego antykomunistycznego podziemia niepodległościowego Henryka Wieliczki ps. Lufa, którego szczątki zostały odnalezione w 2021 r. na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie. Msza św. rozpocznie się o godz. 11 w Kościele Garnizonowym przy Al. Racławickich w Lublinie. Następnie kondukt pogrzebowy uda się na cmentarz przy ul. Lipowej, gdzie o godz. 13.30 zaplanowano uroczystości pogrzebowe z asystą wojskową. W pogrzebie ma uczestniczyć prezes IPN dr Karol Nawrocki oraz jego zastępca dr hab. Karol Polejowski.
„Zaplute karły reakcji. Polskie podziemie niepodległościowe 1944–1956”
Ppor. Henryk Wieliczko „Lufa” urodził się 18 sierpnia 1926 roku w Wilnie. Od czerwca 1943 r. był żołnierzem AK w Obwodzie Postawskim. We wrześniu 1943 r. dołączył do oddziału kapitana Wincentego Mroczkowskiego „Zapory”. Po utworzeniu jesienią 1943 5. Brygady Wileńskiej AK wstąpił w jej szeregi, uczestnicząc w najważniejszych bitwach. Po rozwiązaniu brygady usiłował przedostać się do Puszczy Augustowskiej, gdzie dowódca – major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” – wyznaczył koncentrację. Zatrzymany przez wojska sowieckie został przymusowo wcielony do Ludowego Wojska Polskiego – do 6. batalionu zapasowego Wojska Polskiego w Dojlidach koło Białegostoku. Zdezerterował z niego w październiku 1944 r. i z powrotem dołączył do oddziału majora „Łupaszki”.
IPN podkreślił, że jego bardzo duże doświadczenie bojowe sprawiło, iż wiosną 1945 r. w ramach odtwarzanej na Białostocczyźnie 5. Brygady Wileńskiej AK objął stanowisko zastępcy dowódcy 4. szwadronu, zyskując w toku walk pełne uznanie swoich przełożonych. Wyrazem tego był awans do stopnia wachmistrza, a później podporucznika czasu wojny, jak również wniosek z 15 sierpnia 1945 r. o odznaczenie Krzyżem Walecznych, złożony przez majora „Łupaszkę” z następującym uzasadnieniem: „W każdej akcji świeci przykładem odwagi i bohaterstwa żołnierzom”.
Po kolejnej demobilizacji brygady, we wrześniu 1945 r., kontynuował działalność w szeregach patroli dywersyjnych na Pomorzu. Z rozkazu „Łupaszki” ściągał zdemobilizowanych żołnierzy do miejsca formowania brygady w okolicach Sztumu. Był dowódcą pierwszego patrolu leśnego brygady w Borach Tucholskich. Od połowy kwietnia 1946 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy oddziału kadrowego w odtwarzanej na Pomorzu brygadzie, a od począt ku maja 1946 r. – dowódcy 4. kadrowego szwadronu 5. Brygady Wileńskiej AK.
Jak podał IPN, akcje ppor. Wieliczki cechował dynamizm, umiejętność panowania nad rozwojem sytuacji oraz zdolność podejmowania błyskawicznych decyzji. Dowodzony przez niego pododdział był zdecydowanie najruchliwszą jednostką wileńską na Pomorzu.
Jak podał IPN, jego akcje cechował dynamizm, umiejętność panowania nad rozwojem sytuacji oraz zdolność podejmowania błyskawicznych decyzji. Dowodzony przez niego pododdział był zdecydowanie najruchliwszą jednostką wileńską na Pomorzu. Jako jedyny przemierzył kilkakrotnie Warmię i Mazury, znacząc swój szlak bojowy sukcesami. Szwadron dotrwał do amnestii 1947 r., kiedy uległ samorozwiązaniu. Po demobilizacji pododdziału „Lufa” dołączył do działającej na Podlasiu 6. Brygady Wieleńskiej AK kpt. Władysława Łukasiuka „Młota”. Pozostawał oficerem bez przydziału w 3., a później 2. szwadronie.
Urlopowany z powodu śmiertelnej choroby ojca został aresztowany 23 czerwca 1949 r. na stacji kolejowej w Siedlcach w czasie drogi powrotnej z Lublina, w wyniku doniesienia przez agenta UBP. Po przewiezieniu pod siedzibę Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego podjął próbę ucieczki, podczas której został postrzelony przez funkcjonariuszy MO. Został umieszczony w Szpitalu Powiatowym w Siedlcach, gdzie przeszedł operację. Przez trzy dni odmawiał składania zeznań, celem ochrony pozostających w lesie członków oddziału. 1 lipca 1948 r. został umieszczony w więzieniu na Zamku w Lublinie. Przeszedł bardzo intensywne śledztwo.
24 lutego 1949 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie w trybie doraźnym na karę śmierci. Wyrok wykonano 14 marca 1949 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie.
8 listopada 2007 r. został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Szczątki Henryka Wieliczki zostały odnalezione w kwietniu 2021 r. na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Unickiej w Lublinie, w czasie prac prowadzonych przez zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN pod nadzorem prokuratora Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie. Informację o jego identyfikacji podano do publicznej wiadomości 24 września ub. r.(PAP)
Autorka: Gabriela Bogaczyk
gab/ dki/
