Inauguracyjne posiedzenie IV kadencji Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej (MRO) odbyło się we wtorek w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie. Premier Mateusz Morawiecki wręczył 25 członkom nominacje – poinformował w środę rzecznik Muzeum Auschwitz.
„Wśród członków rady jest troje Ocalałych z Auschwitz i Holokaustu: Ada Willenberg, Marian Turski i Stanisław Zalewski. Przewodniczącym został dr hab. Grzegorz Berendt (dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – PAP), a wiceprzewodniczącymi – Dani Dayan (przewodniczący izraelskiego instytutu Jad Waszem) i Albert Stankowski (dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego – PAP). Spośród swojego grona rada wybrała sekretarza, którym został pełniący tę funkcję w poprzednich kadencjach Marek Zając” – powiedział PAP Bartosz Bartyzel.
W skład MRO powołani zostali także: Colette Avital, Zanet Battinou, Michael Berenbaum, Sara Bloomfield, dr Piotr Cywiński, Jan Erik Dubbelman, ks. dr Paweł Gałuszka, Andras Heisler, Christoph Heubner, Artur Hofman, Tomas Kraus, Roman Kwiatkowski, Ronald Lauder, Hannah Lessing, Romani Rose, Igor Shchupak, Szalom Dow Ber Stambler i Mateusz Szpytma.
Zdaniem premiera Mateusza Morawieckiego, który został zacytowany w komunikacie po spotkaniu rady, Miejsce Pamięci Auschwitz, to jeden z najważniejszych pomników tragicznej historii Polski, Europy i świata, który ma do odegrania niezwykle kluczową rolę w budowaniu przyszłości. Pomaga bowiem zrozumieć przyczyny, które doprowadzają do tak wyjątkowych i dramatycznych zbrodni, jakie miały miejsce w obozach utworzonych przez Niemców.
„Odpowiedzialność za muzeum, jego misję i utrwalanie pamięci o ofiarach jednego z największych aktów ludobójstwa w historii świata, jest odpowiedzialnością przed całym światem. I ta wielka odpowiedzialność wymaga także wielkiego zaangażowania, wielkiej wiedzy i siły w dawaniu świadectwa prawdzie. Z mojej strony zobowiązuję się do tego, aby nadawać najwyższy priorytet temu świętemu miejscu, (…) które powinno być przestrogą dla całej ludzkości (…)” – powiedział Mateusz Morawiecki.
Szef rządu podkreślił, że „państwo Polskie czyni bardzo wiele, aby nie tylko upamiętnić potworną zbrodnię Holokaustu, ale by zachować i pielęgnować dziedzictwo kulturowe polskich Żydów oraz wspierać rozwój, kulturę i życie diaspory żydowskiej”.
Nowy przewodniczący MRO Krzysztof Berendt powiedział, że nie wolno być obojętnym wobec zła i należy odpowiednio wcześnie reagować. „Nasza działalność jako członków rady, wspierających działania agend rządowych, przyczyni się nie tylko do utrzymywania pamięci o ofiarach, ale również do tego, aby świat, w którym żyjemy, nie powtórzył błędów w przeszłości” – mówił.
Wiceminister kultury Jarosław Sellin zauważył, że rada – jako ciało doradcze – posiada wielki autorytet i choć przede wszystkim zajmuje się Miejscem Pamięci Auschwitz, to zakres jej pola zainteresowań jest znacznie szerszy i dotyczy upamiętnień w takich miejscach pamięci, jak: Bełżec, Kulmhof, Płaszów, Sobibór czy Treblinka.
Głos zabrał były więzień Marian Turski, który wspomniał o Ocalałych, którzy już odeszli, i zaznaczył, że „rada jest swoistym łącznikiem między pokoleniami, a także zawiera w sobie perspektywy wielu różnych środowisk”.
Christoph Heubner zwrócił natomiast uwagę, że żyjemy w coraz bardziej niebezpiecznym świecie, a jednym z mechanizmów obronnych powinno być łączenie wysiłków i współpraca muzeum z wieloma instytucjami działającymi na płaszczyźnie edukacji i pamięci.
Dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński podsumował najważniejsze wydarzenia i działania w Miejscu Pamięci w ostatnich czterech latach. Mówił m.in. o pandemii, która nie tylko drastycznie zmniejszyła liczbę odwiedzających, ale bezpośrednio wpłynęła na załamanie budżetu instytucji. Podkreślał m.in. też znaczenie nowych inwestycji, takich jak ukończona już siedziba Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, czy tworzone obecnie Centrum Obsługi Odwiedzających. „Wszystkie te działania wspierają edukację, tak ważną, by nie tylko uczyć historii, ale by doświadczenie Auschwitz uwrażliwiało i stawiało przed nami, współczesnymi, niepokojące pytania o naszą dzisiejszą rolę, wybory, postawy” – podkreślił.
Międzynarodowa Rada Oświęcimska powstała w 2000 r. Zrzesza 25 osób - wybieranych są na sześcioletnią kadencję - z różnych krajów, m.in. byłych więźniów, specjalistów zajmujących się tematyką Holokaustu, przedstawicieli instytucji pamięci, a także duchownych. Jest organem opiniodawczo-doradczym premiera w zakresie ochrony i zagospodarowania nie tylko terenów byłego hitlerowskiego obozu zagłady Auschwitz, lecz także innych Pomników Zagłady. Poprzednia kadencja dobiegła końca w 2018 r. W przeszłości na jej czele stali Władysław Bartoszewski, a po jego śmierci w 2014 r., prof. Barbara Engelking.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Do obozu deportowali też ok. 150 tys. Polaków, z których blisko połowa nie przeżyła. W Auschwitz ginęli też Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ pat/
