Płonie Zamek Królewski w Warszawie, zbombardowany przez Niemców we wrześniu 1939 r. Fot. PAP/CAF
Przyszliśmy do władzy niecałe siedem lat temu i wiedzieliśmy, że kwestie reparacji trzeba rozstrzygnąć, dlatego sześć lat temu była podjęta decyzja polityczna o tym, że przygotowujemy raport – powiedział w środę wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.
W rozmowie z "Super Expressem" Piotr Gliński był m.in. pytany o reparacje. "Przyszliśmy do władzy niecałe siedem lat temu i wiedzieliśmy, że kwestie reparacji trzeba rozstrzygnąć, dlatego sześć lat temu była podjęta decyzja polityczna o tym, że przygotowujemy raport. Był on przygotowywany, przez pięć lat pracowali nad tym raportem naukowcy" - przypomniał szef MKiDN. "Naszym obowiązkiem jest ten raport zaprezentować, bo on zmienia sytuację w relacjach polsko-niemieckich" - ocenił Piotr Gliński.
Prof. Z. Krasnodębski: Polska nigdy nie zrzekła się reperacji wojennych od Niemiec
Odnosząc się do słów kanclerza Niemiec Olafa Scholza, który powiedział, że "Niemcy nie poczuwają się być zobowiązanymi do materialnego zadośćuczynienia Polskim ofiarom niemieckiej okupacji z 1939-1945", Piotr Gliński podkreślił, że "te słowa i ich komentarz to jest już pewna istotna zmiana rzeczywistości". "Jeżeli kanclerz Niemiec współcześnie mówi o czymś takim, to świadczy to tylko i wyłącznie o tym kanclerzu i o elitach niemieckich" - podkreślił.
Pytany, czy wierzy, że uzyskamy reperacje wojenne, szef resortu kultury powiedział: "Oczywiście, że tak". "Jak długo człowiek, który ukradł, może udawać, że jest przyzwoitym i uczciwym człowiekiem? Jak długo może to robić?" - powiedział Gliński, zapytany o termin uzyskania reparacji. "To, co robiliśmy, to jest efekt ciężkiej pracy. Pracowaliśmy pięć lat po to, aby przygotować. Mówi się, że w 2019 r. raport był gotowy. Gotowa była jego pierwsza wersja, która była uzupełniania" - przypomniał. "Myśmy chcieli przedstawić coś, co jest rzetelne, opracowane za pomocą wiarygodnych metodologii i co ma charakter konserwatywny, to znaczy to wszystko, co było +ciemną liczbą+, nie jest tam wliczone, bo nie wiemy. Tam są tylko rzeczy pewne, wiarygodne i obliczone w odpowiedni sposób" - podkreślił Piotr Gliński.
"Mamy postawiony na stole wreszcie pierwszy raz od czasów wojny pewien fakt dotyczący reparacji. W tej chwili Niemcy mają prawo się z tym zapoznać. My będziemy kontynuowali nasze działania, po tym pierwszym fakcie, który zmienia rzeczywistość" - powiedział szef MKiDN. "Tego rodzaju fakty, a także tego rodzaju odpowiedzi pana Scholza zmieniają rzeczywistość, ponieważ ludzie się do tego ustosunkowują, oceniają, wyciągają wnioski, a także w momencie wyborów będą podejmowali decyzje, czy chcą głosować na osoby reprezentujące, jak sam pan powiedział, bezczelną wypowiedź" - powiedział.
Gliński wskazał, że "będzie to także dialog wewnątrzniemiecki. "Żeby postawić kwestie, ten temat wywołać, wprowadzić na agendę, musieliśmy wprowadzić mocny argument w postaci raportu, bo trudno było mówić o czymś, co jest spekulacją, teorią niezrealizowaną. My coś zrealizowaliśmy, postawiliśmy na stole politycznym i będziemy kontynuowali nasze działania, do których jesteśmy zobowiązani nie tylko wobec ofiar, ale także wobec przyszłych pokoleń Polaków" - podkreślił Gliński. "Będziemy oczywiście przedstawiali odpowiednią notę dyplomatyczną, będziemy się domagali reparacji za wielkie straty moralne i wszelkie inne, o których wszyscy wiemy, mimo pokoleń, które od tamtego czasu minęły, że one są oczywiste" - zapewnił.
Prof. W. Roszkowski: domagając się reparacji, prowadzimy politykę pamięci
"Już uzyskaliśmy to, że w debacie niemieckiej przeważają głosy o odpowiedzialności moralnej. Jeżeli mówimy o odpowiedzialności moralnej, to prawo nie może być odseparowane od moralności i sprawiedliwości. Prawo odseparowane od moralności i sprawiedliwości cechuje ustroje totalitarne, które nie liczą się z wartościami. Sytuacja jest na innym poziomie już rzeczywistości. Rzeczywistość się zmieniła, do tego doprowadziliśmy. Polityk ma obowiązek zmieniać rzeczywistość w kierunku realizacji interesu jego wspólnoty polityczne i to zrobiliśmy. Jesteśmy bliżej uzyskania reparacji niż gdybyśmy tego raportu nie przedstawili" - podkreśli szef MKiDN.
1 września w Warszawie zaprezentowano raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Podano, że ogólna kwota strat Polski to ponad 6 bilionów 220 miliardów zł. Dzień później wiceszef MSZ Szymon Szynkowski vel Sęk przekazał raport niemieckiemu koordynatorowi do spraw współpracy z Polską Dietmarowi Nietanowi. Premier Mateusz Morawiecki w poniedziałkowej rozmowie z PAP powiedział, że Polska chce jak najszybciej skierować do Niemiec notę dyplomatyczną ws. reparacji.
Raport ws. reparacji był przygotowywany przez działający w poprzedniej kadencji parlamentu - od września 2017 r. - Parlamentarny Zespół ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II wojny światowej. Zespół, którym kierował poseł PiS Arkadiusz Mularczyk, przygotowywał raport dotyczący strat Polski poniesionych w wyniku II wojny światowej i wysokości odszkodowania dla Polski od Niemiec. Nad raportem pracowało ok. 30 naukowców - historyków, ekonomistów, rzeczoznawców majątkowych - oraz 10 recenzentów.
Kanclerz Niemiec Olaf Scholz (SPD) odrzuca polskie żądania naprawienia szkód wyrządzonych przez Niemcy w Polsce w czasie II wojny światowej. W wywiadzie dla "Frankfurter Allgemeine Zeitung", który został opublikowany w środę, Scholz powiedział: "Mogę zaznaczyć, podobnie jak wszystkie poprzednie rządy federalne, że kwestia ta została ostatecznie rozstrzygnięta w prawie międzynarodowym".
II wojna światowa była największą i najkrwawszą wojną w historii ludzkości, w której Polska poniosła relatywnie największe straty i szkody demograficzne spośród wszystkich państw walczących i okupowanych. (PAP)
Autorka: Anna Kruszyńska
akr/ godl/
