Trzydziesty w Polsce Przystanek Historia IPN otwarto w czwartek w Chełmie (Lubelskie) przy Nadbużańskim Oddziale Straży Granicznej. Ośrodek ma być miejscem spotkań, konferencji na tematy historyczne zarówno dla funkcjonariuszy, jak i mieszkańców Chełma.
Podczas czwartkowej uroczystości w Chełmie podpisano porozumienie o współpracy między Instytutem Pamięci Narodowej a Nadbużańskim Oddziałem Straży Granicznej w sprawie Przystanku Historia przy Sali Tradycji NOSG w Chełmie. W wydarzeniu wziął udział prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki. Zwrócił uwagę, że podczas okupacji niemieckiej również Chełm ucierpiał w wyniku bombardowań.
„Chcę podkreślić, że byli tacy, którzy się temu złu przeciwstawiali, a więc największa podziemna armia świata Armia Krajowa i w końcu po 1945 roku - gdy Polska stała się sowiecką kolonią, a nie państwem wyzwolonym i wolnym – żołnierze podziemia antykomunistycznego” – powiedział Nawrocki.
Prezes IPN zaznaczył, że dla niego uosobieniem czynu ziemi chełmskiej jest pochodzący z Chełma Henryk Lewczuk, który był „nie tylko żołnierzem Armii Krajowej, nie tylko Żołnierzem Niezłomnym, Żołnierzem Wyklętym, ale także poliglotą i - moglibyśmy powiedzieć - że był pierwszym polskim żołnierzem w NATO, choć pełnił tam funkcje cywilne”.
Zaznaczył, że dla niego uosobieniem czynu ziemi chełmskiej jest pochodzący z Chełma Henryk Lewczuk, który był „nie tylko żołnierzem Armii Krajowej, nie tylko Żołnierzem Niezłomnym, Żołnierzem Wyklętym, ale także poliglotą i - moglibyśmy powiedzieć - że był pierwszym polskim żołnierzem w NATO, choć pełnił tam funkcje cywilne”.
Prezes IPN przypomniał również początki powstania Korpusu Ochrony Pogranicza, a następnie odniósł się do czasów współczesnych podkreślając, że funkcjonariusze Straży Granicznej są w obecnej Rzeczpospolitej „tymi, którzy uosabiają niepodległą, wolną Polskę, a Moskwa – dziś Federacja Rosyjska (…) wciąż inspiruje ataki na polskie granice”.
Żołnierze Wyklęci - bohaterowie polskiego podziemia niepodległościowego z lat 1944-1963
Nawiązując do otwarcia Przystanku Historia IPN w Chełmie, Nawrocki podkreślił, że jest to już 30 takie miejsce w Polsce. „Chcielibyśmy sprawić (…) żeby też myśleć o historii w kontekście współczesności i przyszłości; odkrywać karty historii po to, aby budować mocną, niepodległą i suwerenną Polskę” – powiedział. „Z całą pewnością nie zabraknie tutaj i dla funkcjonariuszy, i dla mieszkańców Chełma oferty, która sprawi, że historia nabierze w tym miejscu zupełnie nowych kontekstów” – ocenił.
Komendant NOSG gen. bryg. Jacek Szcząchor przypomniał, że funkcjonariusze Straży Granicznej są spadkobiercami żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza i pielęgnują pamięć o ich bohaterskich czynach np. w Sali Tradycji, gdzie znajdują się zebrane pamiątki, widokówki, pocztówki, symbole.
„Ponad pięć lat temu zaczęliśmy współpracę z Instytutem Pamięci Narodowej. Z tych kontaktów zrodził się pomysł utworzenia kolejnej inicjatywy, czyli Przystanku Historia w Chełmie – chyba w pierwszej formacji mundurowej. (…) Przystanek Historia to nie tylko te pomieszczenie, ale to są ludzie, którzy są bardzo pozytywnie zakręceni na historię, na kultywowanie pamięci o żołnierzach Korpusu Ochrony Pogranicza” – powiedział komendant NOSG.
„Przystanek Historia to projekt Biura Edukacji Narodowej, który jest realizowany w Instytucie Pamięci Narodowej od kilku lat (…) Już w najbliższy czwartek i piątek przyjadą tutaj z Warszawy edukatorzy, którzy będą prowadzili zajęcia nie tylko dla funkcjonariuszy SG, ale również dla wszystkich mieszkańców. (…) Będziemy tu realizować nasze ogólnopolskie, czy ogólnoświatowe projekty edukacyjne Instytutu Pamięci Narodowej” – wyjaśnił dyrektor Biura Przystanków Historia Łukasz Witek.
Podczas uroczystości w Chełmie, prezes IPN został odznaczony Medalem Trzydziestolecia Powołania Straży Granicznej. W imieniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wręczył go komendant NOSG gen. bryg. Jacek Szcząchor.
Z okazji czwartkowej inauguracji działalności Przystanku Historia na terenie komendy NOSG dostępny był dla zwiedzających mobilny showroom promujący „Grę Szyfrów” - gamingowy projekt edukacyjny Biura Nowych Technologii IPN. Mobilna wystawa odwiedzi łącznie 20 miast w całej Polsce.
Otwarcie Przystanku Historia IPN w Chełmie było częścią obchodów 83. rocznicy bitwy pod Wytycznem, jednego z ostatnich i największych starć z sowieckim najeźdźcą w 1939 r. Podczas walk zginęło wielu polskich żołnierzy, inni zostali zamordowani w niewoli lub zmarli wskutek ran i nieudzielenia pomocy medycznej. W czwartek w Lublinie odbyła się również konferencja naukowa dotycząca Korpusu Ochrony Pogranicza. Na piątek zaplanowano uroczystości pod Kopcem Chwały Żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza w Wytycznie oraz inscenizację bitwy w wykonaniu grup rekonstrukcyjnych.(PAP)
Autorka: Gabriela Bogaczyk
gab/ pat/
