W Podlaskiem również na prawosławnych cmentarzach panuje we wtorek ruch, a duchowni święcą groby, choć oddawanie czci zmarłym 1 listopada nie należy do tradycji Cerkwi. W Kościele wschodnim szczególny dzień modlitw za zmarłych przypada np. w najbliższą sobotę.
Zwłaszcza w większych miastach na cmentarzach prawosławnych widać we wtorek duchownych święcących groby, w parafiach odprawiane są liturgie i panichidy (modlitwy za zmarłych).
W Białymstoku, stolicy regionu, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych, święcenie grobów ma od rana ma miejsce m.in. na cmentarzu przy parafii pw. Wszystkich Świętych i cmentarzu św. Eufrozyny, groby święcone są też na cmentarzu miejskim w podbiałostockich Karakulach.
Ma to związek z tym, że prawosławni w ten dzień licznie odwiedzają cmentarze, korzystając też z tego, że 1 listopada to dzień ustawowo wolny od pracy, co pozwala odwiedzić również groby na nekropoliach położonych dalej od miejsca zamieszkania. Na niektórych prawosławnych cmentarzach w Podlaskiem święcenie grobów miało miejsce również w minioną niedzielę i poniedziałek.
Duchowni podkreślają, że w prawosławnej tradycji fundamentem pamięci za zmarłych jest jednak modlitwa.
"Czy my przyniesiemy kwiaty na grób, czy ten grób będzie zrobiony bardzo ładnie, czy będzie sprzątnięty, czy będzie tam postawiony znicz, dla zmarłych nie ma to najmniejszego znaczenia. Natomiast jeżeli będziemy pamiętać o nich w modlitwach i zwracamy się do Boga, żeby pomógł tym duszom, to jest to coś bardzo ważnego" - mówił na antenie prawosławnego Radia Orthodoxia ks. Piotr Makal z białostockiej parafii św. Mikołaja.
Uroczystość Wszystkich Świętych przypada w Kościele wschodnim nie 1 listopada jak u katolików, a w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego (zwanym Pięćdziesiątnicą). To święto ruchome, zależne od daty Wielkanocy; w tym roku wypadło 19 czerwca.
W tradycji prawosławnej jest przynajmniej kilka dni w roku, w których wierni Cerkwi odwiedzają groby bliskich i szczególnie modlą się za zmarłych. Najważniejszym czasem na wspominanie zmarłych jest okres paschalny, po Wielkiej Nocy. Duchowni podkreślają, że wierni spieszą wówczas na groby bliskich, by podzielić się z nimi radosną nowiną o zmartwychwstaniu i nadzieją na życie wieczne.
W okresie paschalnym jest to przede wszystkim tzw. Radonica - wypadająca w drugi wtorek po Zmartwychwstaniu Pańskim.
W tradycję listopadowego odwiedzania cmentarzy wpisuje się w kalendarzu liturgicznym Cerkwi tzw. sobota rodzicielska, czyli sobota przed - przypadającym 8 listopada - dniem Św. Dymitra (stąd zwana jest też sobotą dymitriewską). Kilka lat temu wypadła ona 1 listopada, czyli dokładnie w katolicki Dzień Wszystkich Świętych. W tym roku będzie to 5 listopada.
Przedstawiciele Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. osób. Według danych GUS - uznawanych jednak przez hierarchów za niemiarodajne - w poprzednim spisie powszechnym przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Dane ze spisu z 2021 roku nie są jeszcze znane.
Przyjmuje się, że centrum prawosławia jest województwo podlaskie, bo to tam są największe w kraju skupiska wiernych Cerkwi.(PAP)
autor: Robert Fiłończuk
rof/ ann/
