„Różne postawy ludzi wobec własnych błędów” lub „Poświęcenie się dla idei a osobiste szczęście” – takie tematy wypracowania do wyboru mieli uczniowie, którzy w poniedziałek pisali próbną maturę z języka polskiego na poziomie podstawowym. CKE opublikowała arkusze próbnego egzaminu.
W poniedziałek rozpoczęły się próbne egzaminy maturalne organizowane przez Centralną Komisje Egzaminacyjną. Potrwają do 21 grudnia. Będą przeprowadzone ze wszystkich przedmiotów egzaminacyjnych na wszystkich poziomach. Chodzi o egzaminy przeprowadzane w nowej formule - wiosną 2023 r. do matury przystąpi pierwszy rocznik absolwentów czteroletnich liceów ogólnokształcących, którzy uczyli się według nowej podstawy programowej. Udział szkół w próbnych egzaminach jest dobrowolny.
To drugi test diagnostyczny w tym roku szkolnym organizowany dla maturzystów przez CKE. Pierwszy test przeprowadzono pod koniec września. Wówczas próbne egzaminy maturalne były tylko z przedmiotów obowiązkowych dla wszystkich maturzystów: języka polskiego na poziomie podstawowym, matematyki na poziomie podstawowym i z języków obcych nowożytnych na poziomie podstawowym.
Szkoły zainteresowane przeprowadzeniem egzaminów próbnych w grudniu mogą to zrobić zgodnie z harmonogramem ustalonym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Dyrektor CKE Marcin Smolik w informacji na temat testu diagnostycznego zaproponował, by szkoły przeprowadziły próbne egzaminy w warunkach zbliżonych do obowiązujących podczas właściwego egzaminu, np. by rozpoczynały je o godzinie 9.00 i o godzinie 14.00.
W poniedziałek rano zgodnie z harmonogramem CKE był egzamin próbny z języka polskiego na poziomie podstawowym.
Arkusze egzaminacyjne na próbne egzaminy i nagrania (do egzaminów z języków obcych) Centralna Komisja Egzaminacyjna udostępnia dyrektorom szkół w wersji elektronicznej z wyprzedzeniem umożlwiającym powielenie ich dla uczniów. Materiały do przeprowadzenia próbnych egzaminów są również zamieszczane na stronie internetowej CKE, na stronach internetowych okręgowych komisji egzaminacyjnych, w którym będzie przeprowadzany test z danego przedmiotu, odpowiednio o godz. 9.00 lub 14.00 tak, aby umożliwić wzięcie udziału w próbnym egzaminie także absolwentom i uczniom, którzy z różnych względów nie będą mogli uczestniczyć w diagnozie w szkole.
Najwięcej zmian na maturze przeprowadzanej w nowej formule dotyczy egzaminu z języka polskiego, zarówno zakresu sprawdzanej wiedzy oraz formy sprawdzania jej.
Na egzaminie próbnym - tak jak będzie później na egzaminie właściwym wiosną 2023 r. - arkusz egzaminacyjny z języka polskiego na poziomie podstawowym był podzielony na dwa zeszyty. W pierwszym zeszycie były zadania sprawdzające umiejętność rozumienia czytanego tekstu. W drugim zeszycie trzeba było napisać wypracowanie.
W pierwszym zeszycie, rozwiązywanym w poniedziałek przez uczniów na próbnej maturze, znalazło się 16 zadań. Odnoszą się one m.in. do cytowanych w arkuszu tekstów. W części arkusza nazwanej "Język polski w użyciu" były to teksty Justyny Olko "Różnorodność językowa a bioróżnorodność" i Katarzyny Kutyłowskiej "Europa wielojęzyczna". Uczniowie musieli m.in. na podstawie obu tekstów musieli napisać notatkę syntetyzującą.
W części nazwanej "Test historycznoliteracki" zacytowano m.in. fragmenty: tekstów Michała Głowińskiego i Jerzego Piechowskiego dotyczące mitologii Greckiej, "Kroniki" Bolesława Prusa, trzech wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera, opowiadania Andrzeja Stasiuka "Miejsce". W zadaniu dotyczącym "Kroniki" uczniowie na podstawie przytoczonego fragmentu musieli odpowiedzieć, jakie zadanie, poza dostarczeniem czytelnikowi rozrywki, stawia literaturze Prus. W zadaniu odnoszącym się do wierszy Przerwy-Tetmajera uczniowie mieli wskazać, w którym z nich podmiot liryczny przyjmuje postawę dekadencką oraz na podstawie tego fragmentu wyjaśnić, na czym ta postawa polega.
W jednym z zadań w tej części przytoczono fragment "Księgi Hioba" i "Sonetu III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem". Uczniowie mieli m.in. napisać czy koncepcja losu ludzkiego ukazana w tych utworach jest podobna oraz uzasadnić swoją odpowiedź odwołując się do przytoczonych tekstów. W innym zadaniu zamieszczono fragment "Rozmowy Mistrza Polikarpa ze śmiercią" i reprodukcję obrazu Jacka Malczewskiego "Śmierć". Uczniowie musieli odpowiedzieć, czy mężczyzna z obrazu i Mistrz Polikarp przyjmują podobną postawę wobec śmierci.
W innym zaś zadaniu zacytowano fragment wywiadu z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, w którym mówi "Innym świecie". Uczniowie na podstawie "Innego świata" mieli wyjaśnić, na czym polegała "nowa moralność" w łagrze sowieckim i jakie zagrożenie stanowiła dla człowieczeństwa. W kolejnym zadaniu polecenie dotyczyło wiersza Stanisława Barańczaka "N.N. przekręca gałkę radia" i fragmentu wypowiedzi poety na temat własnej twórczości. Trzeba było wyjaśnić, „w jakich uwikłaniach znajduje się" podmiot liryczny i jak na te uwikłania reaguje. W jeszcze innym zadaniu zamieszczono reprodukcję plakatu Andrzeja Pągowskiego do "Makbeta" Williama Szekspira. Uczniowie mieli zinterpretować plakat w kontekście przesłania sztuki Szekspira, w odpowiedzi mieli uwzględnić dwa elementy graficzne widoczne na plakacie.
W drugim zeszycie egzaminacyjnym uczniowie mieli napisać wypracowanie na jeden z dwóch tematów do wyboru. Pierwszy z nich brzmiał: "Różne postawy ludzi wobec własnych błędów", a drugi: "Poświęcenie się dla idei a osobiste szczęście". Pisząc trzeba było odwołać się do: wybranej lektury obowiązkowej - utworu epickiego albo dramatycznego, innego utworu literackiego - może to być również utwór poetycki oraz do wybranych kontekstów. Wypracowanie ma liczyć co najmniej 300 wyrazów.
W zeszycie przytoczono listę lektur obowiązkowych w roku szkolnym 2022/2023 (zgodną z wymaganiami egzaminacyjnymi) na poziomie podstawowym i poziomie rozszerzonym oraz listę innych lektur obowiązkowych (zgodnie z podstawą programową), do których również można się odwołać
Na napisanie egzaminu próbnego - tak samo będzie na właściwym egzaminie maturalnym z języka polskiego na poziomie podstawowym - było 240 minut. Maksymalna liczba punktów jaką można uzyskać 60 punktów (25 punktów za zadania zawarte w pierwszym zeszycie, 35 punktów za wypracowanie).
"Przeprowadzenie testu diagnostycznego jest dobrowolne" – przypomina dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Marcin Smolik w informacji na temat próbnych matur. "Test diagnostyczny w zakresie poziomu przygotowania uczniów do egzaminu maturalnego powinien być przeprowadzany wyłącznie w celu informacyjnym (tj. umożliwienia uczniom pracy z arkuszem egzaminacyjnym w czasie przeznaczonym na rozwiązanie zadań na egzaminie) oraz diagnostycznym (tj. zidentyfikowania wiadomości i umiejętności, które dany uczeń opanował już w stopniu zadowalającym, oraz wiadomości i umiejętności, które wymagają jeszcze doskonalenia)" – zaznaczył.
"Centralna Komisja Egzaminacyjna za nieuzasadnione uważa wystawianie ocen wyrażonych liczbą lub literą (w ramach oceniania bieżącego) na podstawie wyników testu diagnostycznego z poszczególnych przedmiotów, uzyskanych przez danego ucznia" – podkreślił Smolik. Wskazał, że w próbnych egzaminach chodzi o przekazanie każdemu uczniowi wartościowej informacji zwrotnej poprzez wskazanie, co robi dobrze, a co wymaga poprawy. "Należy również mieć świadomość, że zadania w arkuszach egzaminacyjnych będą obejmowały całość wymagań egzaminacyjnych, zatem przed przeprowadzeniem diagnozy wskazane jest poinformowanie uczniów, że niektórych zadań mogą nie być w stanie rozwiązać poprawnie, ponieważ dany zakres materiału nie był jeszcze omawiany podczas lekcji" – zaznaczył.
Arkusze rozwiązane przez uczniów na próbnych egzaminach sprawdzać będą nauczyciele w ich macierzystych szkołach. Zasady oceniania rozwiązań zadań będą zamieszczane na stronach internetowych CKE i OKE oraz przekazywane dyrektorom szkół w dniu następującym po dniu, w którym przeprowadzany był test diagnostyczny z danego przedmiotu, o godz. 10.00, a w przypadku egzaminów piątkowych tego samego dnia o godz. 17.00.
Maturzyści zdający w nowej formule będą musieli - tak jak dotąd - obowiązkowo przystąpić do trzech egzaminów pisemnych: z języka polskiego, matematyki i z języka obcego nowożytnego (obligatoryjnych na poziomie podstawowym, chętni mogą je zdawać także na rozszerzonym) oraz do jednego pisemnego egzaminu z przedmiotu do wyboru zdawanego na poziomie rozszerzonym (chętni będą mogli przystąpić do większej liczby egzaminów, maksymalnie do pięciu takich egzaminów). Obowiązkowe będą też dwa egzaminy ustne: z języka polskiego i z języka obcego.
Abiturienci ze szkół dla mniejszości narodowych będą musieli przystąpić także do dwóch egzaminów z języka ojczystego: egzaminu pisemnego i ustnego.
Aby zdać maturę – tak jak obecnie – trzeba będzie uzyskać z przedmiotów obowiązkowych co najmniej 30 proc. punktów możliwych do zdobycia (dotyczy to egzaminów pisemnych i ustnych). W przypadku przedmiotu do wyboru nie będzie progu zaliczeniowego (próg obowiązywać będzie dopiero na maturze w 2025 r.).
W 2023 r. egzamin maturalny w "Formule 2023" z każdego przedmiotu przeprowadziny będzie na podstawie wymagań egzaminacyjnych określonych w rozporządzeniu ministra edukacji i nauki w sprawie wymagań egzaminacyjnych dla egzaminu maturalnego przeprowadzanego w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024 z 10 czerwca 2022 r. Wymagania egzaminacyjne stanowią katalog zawężonych wymagań określonych w podstawie programowej.
Absolwenci techników maturę według nowych zasad będą po raz pierwszy zdawać wiosną 2024 r. Wówczas przystąpi do niej pierwszy rocznik absolwentów pięcioletnich techników.
Wiosną 2023 r. absolwenci techników zdawać będą maturę jeszcze według starych zasad – będzie to ostatni rocznik absolwentów czteroletnich techników. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka
dsr/ mhr/
