Upamiętnienie więźniów niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau na terenie Rotundy w Zamościu – miejscu martyrologii ludności Zamojszczyzny. Fot. PAP/W. Jargiło
Lekcję internetową poświęconą deportacjom Polaków z Zamojszczyzny do niemieckiego obozu Auschwitz udostępniło Muzeum Auschwitz – informują służby prasowe Miejsca Pamięci w Oświęcimiu. Spośród około 1,3 tys. przywiezionych, w tym dzieci, śmierć poniosło ponad 1 tys.
Autorką lekcji jest dr Wanda Witek-Malicka z Centrum Badań Miejsca Pamięci.
„Niezwykle ważnym było nakreślenie całego historycznego kontekstu tamtych wydarzeń, dlatego pierwsze części przybliżają tematykę niemieckiej polityki przesiedleńczej w czasie II wojny światowej, a także roli Zamojszczyzny w jej realizacji. Opisany jest zarówno przebieg wysiedleń, jak i historia obozu przejściowego w Zamościu” – powiedziała, cytowana w komunikacie, Agnieszka Juskowiak Sawicka, kierownik e-learningu w Międzynarodowym Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w muzeum.
Jak poinformowała Juskowiak-Sawicka, główna część lekcji to szczegółowe omówienie losów mieszkańców Zamojszczyzny deportowanych do Auschwitz, w tym historii kobiet ciężarnych i noworodków, jak i ofiar eksperymentów medycznych w obozie. „Całość dostępna jest w języku polskim i angielskim” – dodała.
Jak poinformowała, główna część lekcji to szczegółowe omówienie losów mieszkańców Zamojszczyzny deportowanych do Auschwitz, w tym historii kobiet ciężarnych i noworodków, jak i ofiar eksperymentów medycznych w obozie. „Całość dostępna jest w języku polskim i angielskim” – dodała Juskowiak-Sawicka.
Muzeum przypomniało, że wysiedlenia mieszkańców Zamojszczyzny były częścią kompleksowego planu germanizacyjno-osiedleńczego, którego głównym celem było rozszerzenia tzw. niemieckiej przestrzeni życiowej oraz wprowadzenia przez Niemców nowego ładu etnicznego w Europie Wschodniej.
„Polityka ludnościowa III Rzeszy względem Europy Wschodniej znalazła swoje odzwierciedlenie w tzw. Generalnym Planie Wschodnim. (...) Przewidywał on w perspektywie 20-30 lat wysiedlenie i eksterminację około 50 mln Słowian, w pierwszym rzędzie Polaków, (…) utworzenie homogenicznego pod względem rasowym +germańskiego+ społeczeństwa oraz kolonizację znacznych terenów Europy Środkowej i Wschodniej, od ziem polskich począwszy” – napisała Wanda Witek-Malicka we wstępie do lekcji.
M. Gorajczyk-Woźniak: Niemcy mordowali dzieci Zamojszczyzny zastrzykami z fenolu
Po rozpoczęciu przez Niemcy wojny ze Związkiem Sowieckim w czerwcu 1941 r. Heinrich Himmler wydał rozkaz utworzenia wokół terenów Zamościa „niemieckiego obszaru osiedleńczego”. Ludność zamieszkującą Zamojszczyznę zaplanowano wysiedlić, a w jej miejsce przenieść osiedleńców niemieckich.
„Obszar ten został wybrany ze względu na swój rolniczy charakter. Składało się na niego pięć miast i 696 wsi. (...) Planowano konfiskatę licznych folwarków wraz ze wszystkimi sprzętami gospodarczymi i inwentarzem w celu przekazania ich niemieckim osadnikom” – wskazała historyk.
Plany wysiedleńcze zrealizowano w niewielkim stopniu. W okresie od listopada 1942 do marca 1943 roku wypędzono ok. 41 tys. mieszkańców 116 wsi, co stanowiło niespełna 30 procent. szacowanej liczby.
Do Auschwitz spośród nich trafiło 1301 osób, w tym co najmniej 162 dzieci. Kobiety oddzielono od mężczyzn. Szczególnie ciężki był los kobiet ciężarnych. Jeżeli w momencie przybycia do obozu ciąża była widoczna były skazywane na śmierć lub w przypadku urodzenia dziecka w obozie – zarówno matka, jak i noworodek były mordowane. W maju 1943 r. Niemcy zaprzestali zabijania nieżydowskich noworodków, ale i tak szanse na przeżycie były bardzo niewielkie. Dzieci uznane za wartościowe rasowo były odbierane i przeznaczone do zniemczenia.
Szacuje się, że spośród 1301 osób przywiezionych do Auschwitz z Zamojszczyzny, życie straciło 1010.
Lekcja jest dostępna pod adresem https://lekcja.auschwitz.org/dep_zam_PL/.
Międzynarodowe Centrum, które przygotowało lekcję, prowadzi wszystkie działania edukacyjne Muzeum Auschwitz. Są to studia, seminaria, konferencje, pobyty studyjne, wykłady, warsztaty i prezentacje multimedialne.
Muzeum Auschwitz jest pionierem e-learningu w instytucjach tego typu w Polsce. Pierwszą lekcje, przybliżającą historię obozu opublikowało w 2012 r.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Do obozu deportowali też ok. 150 tys. Polaków, z których blisko połowa nie przeżyła. W Auschwitz ginęli też Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ amac/
