Rok 2023 w woj. śląskim będzie Rokiem Nauki oraz Rokiem Józefa Buzka – wynika z wtorkowej informacji urzędu marszałkowskiego.
Rok Nauki ma być przygotowaniem do roli Katowic, które w 2024 r. będą dzierżyły tytuł Europejskiego Miasta Nauki. Józef Buzek, współtwórca Statutu Organiczny Województwa Śląskiego, będzie kolejną postacią upamiętnioną w związku m.in. z setnymi rocznicami powstań śląskich, a następnie przyłączenia części Górnego Śląska do Polski.
O uchwałach regionalnego sejmiku ws. Roku Nauki i Roku Józefa Buzka poinformował we wtorek rzecznik urzędu marszałkowskiego Sławomir Gruszka. Punktów tych nie było w opublikowanym harmonogramie poniedziałkowej sesji sejmiku, a same uchwały do wtorkowego popołudnia nie pojawiły się na internetowej stronie sejmiku.
Jak przekazał Gruszka, Rok Nauki w woj. śląskim, będzie "wstępem do wielkiego wydarzenia, gdy Katowice będą pełniły rolę Europejskiego Miasta Nauki".
Decyzja o przyznaniu Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024 zapadła pod koniec ub. roku. Instytucją przyznającą tytuł jest współpracujące z Komisją Europejską stowarzyszenie EuroScience (European Association for the Advancement of Science and Technology – Europejskie Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nauki i Technologii).
Razem z tytułem Katowice otrzymały prawo do organizacji EuroScience Open Forum w 2024 r. To jedno z najbardziej prestiżowych wydarzeń o charakterze naukowym i technologicznym na świecie, na które do stolicy woj. śląskiego przyjadą największe autorytety świata nauki.
Katowice zgłosiły swoją kandydaturę w 2021 r. razem z Uniwersytetem Śląskim, a starania wsparły inne katowickie uczelnie w ramach konsorcjum akademickiego Katowice Miasto Nauki. Do konsorcjum przystąpiły: Akademia Muzyczna w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Uniwersytet Śląski jako lider oraz miasto Katowice jako strategiczny partner.
"Nadchodzący 2023 r. będzie także czasem upamiętnienia postaci profesora Józefa Buzka, polskiego statystyka, ekonomisty, polityka i posła na Sejm Ustawodawczy" – zaznaczył we wtorek rzecznik urzędu marszałkowskiego woj. śląskiego.
"Józef Buzek żył w latach 1873–1936. Urodził się w Końskiej, ale przez większość życia był związany z Cieszynem. Był członkiem Ligi Narodów, pełnił funkcję senatora, współtworzył Statut Organiczny Województwa Śląskiego" – przypomniał Gruszka.
W okresie II Rzeczpospolitej polska część Górnego Śląska korzystała z autonomii, ustanowionej w 1920 r. decyzją Sejmu Ustawodawczego. Nadano ją regionowi w obliczu zbliżającego się plebiscytu, który miał zdecydować o przynależności państwowej Śląska.
Autonomia została ustanowiona na mocy ustawy konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego pod nazwą Statut Organiczny Województwa Śląskiego z 15 lipca 1920 r. Była to pierwsza w II Rzeczypospolitej ustawa konstytucyjna – uchwalona jeszcze przed Konstytucją dla całej Polski.
Statut Organiczny nadawał województwu szeroką autonomię w wielu dziedzinach życia. Na jego mocy m.in. powołano Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski.
Podczas historycznego dla Ślązaków posiedzenia Sejmu Ustawodawczego 15 lipca 1920 r. sprawozdawcą komisji konstytucyjnej był prof. Józef Buzek – stryjeczny dziadek obecnego szefa europarlamentu, Jerzego Buzka.
Prof. Józef Buzek był współautorem jednego z dwóch projektów Statutu Organicznego. Drugi przygotowała komisja samorządowa Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu. Kontekstem uchwalenia Statutu Organicznego był przygotowywany zgodnie z traktatem wersalskim plebiscyt, dotyczący przynależności części Górnego Śląska.
Rok 2022. jest w woj. śląskim Rokiem Stulecia Powrotu Części Górnego Śląska do Polski (w latach 2019-21 analogicznie honorowano tam 100. rocznice kolejnych powstań), a także Rokiem Rzemiosła (w tym roku przypada bowiem 100. rocznica powstania Izby Rzemieślniczej w Katowicach).
W woj. śląskim w 2009 r. obchodzono Rok Wojciecha Korfantego, polityka i publicysty, polskiego działacza narodowego na Śląsku, jednego z czołowych przywódców Chrześcijańskiej Demokracji. W 2011 r. obchodzono tam natomiast Rok Konstantego Wolnego - pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego.(PAP)
Autor: Mateusz Babak
mtb/ mir/
