Na jutrzniach, odprawianych w kościołach przed świtem, luteranie na Śląsku Cieszyńskim przywitali narodzonego Zbawiciela. Nabożeństwo to jest odpowiednikiem pasterki w Kościele katolickim. Rokrocznie gromadzi się na nich w świątyniach wielu wiernych.
"Jutrznia rozpoczynała niegdyś w Kościele ewangelickim Święta Bożego Narodzenia. O piątej rano wierni spotykali się, by wspólnie przeżywać fakt pojawienia się światłości na świecie, czyli Jezusa. Nabożeństwo musiało się rozpoczynać w ciemności, a potem nastawał świt i rozjaśniał wszystko. (…) Jezus, jako światłość, przyszedł na świat, by nikt, kto w niego wierzy, nie pozostał w ciemności" – powiedział ks. Robert Augustyn, proboszcz z parafii luterańskiej w Białej.
Nabożeństwa odprawiono m.in. w świątyni w Białej, jednej z trzech parafii w Bielsku-Białej, w Jaworzu, w cieszyńskim kościele Jezusowym, największej świątyni luterańskiej w Polsce, a także w kościele w Wiśle Centrum. Ewangelicy w Wiśle stanowią większość mieszkańców.
Ks. Augustyn dodał, że najstarsi wspominają jeszcze czasy, gdy górale wyznania ewangelickiego, na jutrznie szli z pochodniami w mrozie i przez głębokie śniegi. "Sąsiedzi się spotykali i wspólnie szli do kościoła" – powiedział.
Jutrznie nawiązują do historii pastuszków, którzy zauważyli na polach betlejemskich jasność, gdy urodził się Jezus. Liturgia miała podniosły charakter. Wierni wysłuchali proroctw starotestamentowych z Ksiąg Izajasza i Micheasza oraz fragmentów Ewangelii św. Łukasza lub św. Mateusza. Świątynie wypełniły kolędy. Wśród nich była "Cicha noc".
Współcześnie nie wiadomo, kiedy pojawiła się tradycja odprawiania jutrzni. Zdaniem ks. Władysława Wantuloka, proboszcza luterańskiej parafii z podbielskiego Jaworza, sięga ona XVI w. "W porządku kościelnym księcia cieszyńskiego Adama Wacława nabożeństwo to było ujęte. Można powiedzieć, że jest ono ewangelicką tradycją. Jeszcze po II wojnie to nabożeństwo jutrzenne odprawiane było w parafiach na Mazurach. Dziś już nie. Pozostał już tylko Śląsk Cieszyński" – wskazał.
Jutrznie odprawiane były też w czasie, gdy w 1781 r. wydany został przez cesarza Austrii Józefa II tzw. Patent Tolerancyjny, który kończył w Cesarstwie Austriackim kontrreformację. Zezwolono wówczas protestantom organizować się w parafie i budować kościoły.
Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce należy do rodziny Kościołów zrzeszonych w Światowej Federacji Luterańskiej. Liczy ok. 60 tys. wiernych. Najliczniejsza grupa luteranów mieszka na Śląsku Cieszyńskim. Reformacja dotarła tu wkrótce po wystąpieniu Marcina Lutra w 1517 r. Diecezja cieszyńska zrzesza ok. 36 tys. wiernych.(PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ jann/
