Pięć osób z Polski, Serbii i Francji wyróżniono Nagrodą im. księcia Konstantego Ostrogskiego za 2022 rok. Laureatów wybiera od 1989 roku kapituła skupiona przy miesięczniku „Przegląd Prawosławny”, honorując zasługi dla rozwoju myśli, kultury i duchowości prawosławia i działania na rzecz jednoczenia chrześcijan.
W środę "Przegląd Prawosławny" przekazał PAP komunikat kapituły z wyborem laureatów za 2022 rok, czyli wyniki 34. edycji nagrody.
Tym razem wyróżnionych zostało pięć osób. To biskup Teodozjusz z Kosowa, pisarka, krytyk i historyk sztuki Krystyna Czerni, proboszcz białostockiej parafii prawosławnej Świętego Ducha ks. Jerzy Boreczko, francuski teolog prawosławny Jean Claude Larchet i Jan Kochanowicz - dyrektor Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku i przewodniczący cerkiewnego Bractwa św. Mikołaja Cudotwórcy.
Pochodzący z Serbii biskup Teodozjusz od 36 lat niesie posługę w Kosowie i Metochii, od 2010 roku jest biskupem tej diecezji - informuje kapituła nagrody. Doprowadził do odnowienia życia duchowego w monasterze Wysokie Deczany, jednym z najważniejszych cerkiewnych klasztorów na Bałkanach, który obecnie jest na światowej liście dziedzictwa UNESCO. Monaster to także miejsce wspierania uchodźców wojennych, a sam biskup reprezentuje Serbów na arenie międzynarodowej i cieszy się wielkim szacunkiem wśród Serbów i Albańczyków oraz przedstawicieli międzynarodowej wspólnoty, pełniącej różne role w Kosowie - podkreśla kapituła.
Związana z Krakowem pisarka, krytyk i historyk sztuki Krystyna Czerni zajmuje się sztuką polską, w tym sakralną, XIX i XX wieku, obecnie jest związana z Międzynarodowym Instytutem Badań nad Sztuką IRSA. Jej praca doktorska dotyczyła koncepcji sztuki sakralnej Jerzego Nowosielskiego. "Nikt w Polsce tak wszechstronnie i głęboko nie potraktował w swym piśmiennictwie twórczości Nowosielskiego" - podkreśliła w uzasadnieniu kapituła zwracając uwagę, że 2023 rok został ogłoszony przez Sejm Rokiem Nowosielskiego, by upamiętnić stulecie urodzin artysty.
Ks. Jerzy Boreczko jest od 40 lat proboszczem - powstałej wówczas - parafii Świętego Ducha w Białymstoku; parafialna cerkiew jest uznawana za największą w Polsce świątynię prawosławną i perłę sakralnej architektury w kraju. Powstała też przy niej okazała dzwonnica i duży kompleks parafialnych budynków; działa tam m.in. prawosławne Radio Orthodoxia. W sąsiedztwie dzwonnicy stanął pomnik poświęcony prawosławnym ofiarom II wojny światowej, męczennikom za wiarę i narodowość w latach 1939-1956.
Prof. Jean Claude Larchet jest teologiem prawosławnym i patrologiem, czyli badaczem życia i twórczości tzw. Ojców Kościoła. To autor wielu książek i artykułów i recenzji; jego twórczość jest przetłumaczona na piętnaście języków. Larchet napisał m.in. wiele ważnych artykułów, dotyczących kwestii teologicznych, dyskutowanych w kontekście dialogu Kościoła prawosławnego z Kościołem katolickim i Kościołami przedchalcedońskimi.
Dr hab. Jan Kochanowicz z wykształcenia jest neurologiem; od trzech lat kieruje Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym w Białymstoku. Od 28 lat przewodniczy cerkiewnemu bractwu Św. Mikołaja Cudotwórcy. Bardzo znaną inicjatywą tej organizacji jest kajakowa pielgrzymka rzeką Supraśl przed świętem Supraskiej Ikony Matki Boskiej; pielgrzymka nawiązuje do historycznego przekazu o powstaniu supraskiego monasteru. Dr Kochanowicz prowadzi w Radiu Orthodoxia autorskie audycje "Pytanie do specjalisty", zapraszając do rozmowy lekarzy różnych specjalności.
Patron przyznawanej w Białymstoku nagrody książę Konstanty Ostrogski (1526-1608) żył w Wielkim Księstwie Litewskim. Zasłynął z umacniania pozycji Cerkwi w państwie, w trudnych dla niej czasach unii brzeskiej. Przy jego osobie skupiali się najwybitniejsi protektorzy prawosławia. Budował i wyposażał cerkwie, fundował i opiekował się monasterami (w sumie ponad sześćset świątyń). W siedzibie rodu – Ostrogu – stworzył najważniejsze na ruskich ziemiach RP prawosławne centrum oświatowo-kulturalne. Był także zwolennikiem zbliżenia z Kościołem katolickim.
Nagrody jego imienia są tradycyjnie wręczane w maju, podczas festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (Podlaskie). Do tej pory wyróżniono nimi ponad 130 osób i instytucji z różnych krajów i kontynentów, w tym hierarchów, teologów, muzyków, artystów piszących ikony, pisarzy, architektów, slawistów czy historyków.(PAP)
Autor: Robert Fiłończuk
rof/ mhr/
