Toruński portret Mikołaja Kopernika, powstał w 1585 roku i wisiał w bibliotece Gimnazjum Akademickiego. Fot. PAP/CAF
W niedzielę 19 lutego, w 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika w Toruniu zainagurowane zostaną dwa Światowe Kongresy Kopernikańskie - jeden organizowany przez uczelnie i Instytut Historii Nauki PAN, drugi przez Akademię Kopernikańską.
Konferencja Akademii Kopernikańskiej będzie trwać trzy dni (19-21 lutego 2023 r.) i odbywać się będzie tylko w Toruniu. Jej celem - jak podano w ustawie o Akademii Kopernikańskiej - ma być wymiana informacji, doświadczeń oraz wyników najnowszych innowacyjnych badań naukowych z ostatnich 5 lat z zakresu astronomii, ekonomii oraz medycyny.
Jak szacują organizatorzy, w jego obradach udział weźmie ok. 600 uczonych, w tym ok. 40 proc. z zagranicy. Podczas kongresu nastąpi ukonstytuowanie się organów Akademii Kopernikańskiej oraz wręczone zostaną pierwsze Nagrody Kopernikańskie. To indywidualne nagrody pieniężne o równowartości 500 000 zł, które są "formą docenienia dorobku badaczy przesuwających granice dotychczasowego poznania ludzkości".
"Uchwalona ustawą z dnia 28 kwietnia 2022 r. Akademia Kopernikańska ma kształcić elity, które w przyszłości wezmą odpowiedzialność za losy polskiego społeczeństwa i polskiej nauki" - przekazała PAP Marta Ławacz z biura prasowego Akademii Kopernikańskiej.
Akademia Kopernikańska została powołana do życia na mocy ustawy, która była inicjatywą prezydenta Andrzeja Dudy. Zgodnie z ustawą Akademię będzie tworzyło sześć izb: Izba Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Izba Nauk Medycznych, Izba Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Izba Filozofii i Teologii, Izba Nauk Prawnych i Izba Laureatów Nagrody Kopernikańskiej. W czasie kongresu członkowie izb zbiorą się po raz pierwszy i wybiorą przewodniczących.
Prelegentami kongresu będą m.in.: Philip James Edwin Peebles – kanadyjski astronom i kosmolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za 2019 rok, Michel Gustave Édouard Mayor – szwajcarski astronom, profesor na wydziale astronomii na Uniwersytecie Genewskim, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki 2019 i Barry Clark Barish – amerykański fizyk doświadczalny i laureat Nagrody Nobla, Didier Patrick Queloz – szwajcarski astronom, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki 2019.
W ramach kongresu odbędzie się Gala Nauki Polskiej, na której wręczone będą Nagrody Prezesa Rady Ministrów. Datę obchodów Dnia Nauki Polskiej wyznaczono na 19 lutego - rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. To wyróżnienie przyznawane w trzech kategoriach: za osiągnięcia w działalności naukowej, wdrożeniowej lub artystycznej za osiągnięcia będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego oraz za wyróżniającą się rozprawę doktorską.
Program wydarzenia dostępny jest na stronie: https://akademiakopernikanska.gov.pl/.
Z kolei kongres organizowany przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk odbywać się będzie od lutego do września 2023 r. w Toruniu, Krakowie i Olsztynie.
"Ze względu na bogate i wciąż żywe oraz rozwijane tradycje kopernikańskie w tych ośrodkach Kongres będzie miał formułę kroczącą. Obrady będą odbywały się kolejno w Toruniu, Krakowie i Olsztynie i z powrotem w Toruniu" - czytamy w komunikacie organizatorów.
W każdym z miast prowadzone będą sekcje tematyczne. W Krakowie (24–26 maja 2023 r.) debatować będą ekonomiści, filozofowie oraz badacze historii tych dyscyplin. Olsztyńskie obrady (21–24 czerwca 2023 r.) skupią się na biografii wielkiego astronoma, a także muzeach mu poświęconych. Z kolei toruńska część kongresu (12–15 września 2023 r.) zgromadzi historyków, kulturoznawców, literaturoznawców i historyków sztuki zainteresowanych miejscem Mikołaja Kopernika w szeroko rozumianej kulturze, a także astronomów i historyków astronomii oraz przedstawicieli nauk medycznych.
Wykład inaugurujący Światowy Kongres Kopernikański wygłosi prof. Phillip James Edwin Peebles, kanadyjsko-amerykański fizyk, kosmolog, astrofizyk i astronom, jeden z pionierów teorii formowania się struktur kosmicznych. Jest on laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Wydarzenie odbędzie się w Auli Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Początek wykładu zaplanowano na niedzielę, godz. 11.45.
Szczegółowy program dostępny jest na stronie: https://www.copernicus2023.com/. Patronem medialnym tego wydarzenia jest Polska Agencja Prasowa.
Oba kongresy zostaną zainaugurowane w niedzielę, 19 lutego w 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Przed południem otwarty będzie kongres uczelni i PAN, a po południu - kongres Akademii Kopernikańskiej. Oba wydarzenie są zamknięte; obowiązywały na nie zapisy. Możliwe jednak będzie ich śledzenie online.
Pretekstem dla obu wydarzeń są przypadające na 19 lutego urodziny Mikołaja Kopernika. Kopernik urodził się w Toruniu 19 lutego 1473 r. Studiował prawo, medycynę i matematykę na Akademii Krakowskiej i w Bolonii, Rzymie, Ferrarze i Padwie. Najsłynniejszym dziełem Kopernika jest "De revolutionibus orbium coelestium" ("O obrotach sfer niebieskich"), opublikowane w 1543 r. Przedstawił w nim teorię heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, burzącej dotychczasowe poglądy. Według Kopernika to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca, a nie Słońce i planety wokół Ziemi, jak głosił obowiązujący w czasach średniowiecza model wyjaśniający budowę świata.
Kopernik był nie tylko astronomem, ale prawdziwym człowiekiem renesansu, bo działał także jako matematyk, lekarz, prawnik, ekonomista, a także próbował swoich sił w przekładach literatury.(PAP)
Autor: Szymon Zdziebłowski
szz/ mhr/
