Uroczystość przekazania kolekcji sreber Funduszu Obrony Narodowej do zasobów Muzeum Narodowego w Poznaniu. 23.01.2023. Fot. PAP/J. Kaczmarczyk
Kilkunastoosobowy zespół pracowników Muzeum Narodowego w Poznaniu rozpoczął inwentaryzację sreber z historycznego Funduszu Obrony Narodowej (FON). Fragmenty kolekcji trafią na poświęcone Funduszowi ekspozycje do muzeów w całym kraju.
Fundusz Obrony Narodowej został utworzony w 1936 r., jego celem było pozyskanie środków na dozbrojenie armii. We wrześniu 1939 r. skrzynie z niewykorzystanymi darami rzeczowymi FON ewakuowano za granicę. Polska odzyskała srebra w 1976 r.
Zbiór złożono w Muzeum Narodowym w Poznaniu. W styczniu stał się on własnością poznańskiego muzeum. Eksponaty zostały przekazane przez Kancelarię Premiera, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński zapowiedział podczas styczniowej uroczystości przekazania sreber, że niebawem cenne przedmioty zostaną zaprezentowane Polakom w całym kraju.
"Po latach możemy go zwrócić symbolicznie społeczeństwu. Chcemy, żeby on był zaprezentowany, nawet w niewielkich fragmentach, w całej Polsce. Żeby każdy mógł mieć niedaleko, mógł przyjść i zobaczyć, jak wyglądała ta wspólnota w 1936 roku – podzielona, ale jednak silna miłością do ojczyzny" – mówił wicepremier.
Rzeczniczka Muzeum Narodowego w Poznaniu Aleksandra Sobocińska powiedziała PAP, że kilkunastoosobowy zespół rozpoczął prace nad inwentaryzacją artefaktów ze zbiorów FON.
"Przedmioty są mierzone, ważone i fotografowane, wszelkie dane wprowadzane są do komputera. Z tych opisanych obiektów przygotowanych będzie kilkanaście wystaw poświęconych FON. Wystawy te od czerwca prezentowane będą w muzeach i instytucjach w całym kraju" – powiedziała PAP Sobocińska.
Ekspozycje pokazywane będą w najważniejszych muzeach w kraju, m.in. w Warszawie, Szczecinie, Lublinie, Krakowie, Wrocławiu, Toruniu, Łodzi, Opolu, Białystoku, Gdańsku, Kielcach i Olsztynie. Prezentowanym przedmiotom towarzyszyć mają informacje na temat idei FON, losów sreber w trakcie II wojny światowej oraz po wojnie.
Srebro ze zbiorów FON to m.in. zastawa stołowa, zegarki, lichtarze, obrączki, biżuteria, judaika, papierośnice. Aleksandra Sobocińska przyznała, że proces inwentaryzacji sreber jest na początkowym etapie. Prace odbywają się w Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu. Prawdopodobnie w marcu zostaną przeniesione do specjalnie przygotowanego pomieszczenia w Muzeum Instrumentów Muzycznych.
Fundusz Obrony Narodowej został utworzony dekretem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 9 kwietnia 1936 r. Miał za zadanie pozyskać drogą składki społecznej dodatkowe środki na dozbrojenie armii w obliczu zagrożenia państwa polskiego przez hitlerowskie Niemcy. Polacy ofiarnie zasilili go gotówką, nieruchomościami i kosztownościami.
We wrześniu 1939 r. po niemieckiej napaści na Polskę skrzynie z niewykorzystanymi darami rzeczowymi FON ewakuowano do ambasady RP w Bukareszcie, gdzie podzielono je na część "srebrną" i "złotą". 61 skrzyń ze srebrem trafiło do Francji. Przechowywano je w skarbcu oddziału Banku Francji w Marsylii, potem w Castres, po wojnie przeniesiono je do Tuluzy.
Srebrną część FON (2408 kg srebra w wyrobach) Polska odzyskała w grudniu 1976 r. Zbiór zaprezentowano w 1977 r. w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, następnie w Biurze Wystaw Artystycznych w Katowicach, a później złożono w Muzeum Narodowym w Poznaniu.
W latach 1978–1988 zespół pracowników Muzeum Narodowego w Poznaniu zinwentaryzował ponad 18 tys. przedmiotów, z czego 1 tys. 840 najbardziej wartościowych włączono do zbiorów poznańskiego muzeum.
W Muzeum Sztuk Użytkowych jeszcze do końca miesiąca oglądać można otwartą we wrześniu ub. roku wystawę "FON Srebra Funduszu Obrony Narodowej", na której prezentowane są obiekty przekazane poznańskiemu muzeum w ubiegłym wieku. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ akub/
