Wystawa „Przeczarowując świat” w Zachęcie
Wystawa „Przeczarowując świat” Małgorzaty Mirgi-Tas – pokazywana w zeszłym roku na Biennale w Wenecji, potem w Ferarze – prezentowana jest od 29 kwietnia w Zachęcie–Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie.
Po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale pawilon narodowy reprezentowany był przez romską artystkę.
Wystawa "Przeczarowując świat" Małgorzaty Mirgi-Tas — to manifest artystki na temat romskiej tożsamości i sztuki, który czerpie inspiracje z renesansowych, astrologicznych fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze. To również próba poszerzenia historii sztuki o przedstawienia kultury Romów, którzy są największą europejską mniejszością.
Jest to instalacja składająca się z dwunastu wielkoformatowych tkanin, odpowiadająca dwunastu miesiącom kalendarza.
Freski w Palazzo Schifanoia odpowiadają symbolice wnętrza pałacu, na którą składają się znaki zodiaku, dekany, alegorie miesięcy a także obrazy ilustrujące koncepcję cykliczności i wędrówki przez czas i przestrzeń — Indie, Persję, Azję Mniejszą, starożytną Grecję, Egipt i Europę. Stały się one wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla Małgorzaty Mirgi-Tas. Górny pas przedstawia dzieje wędrówek Romów po Europie, w nawiązaniu do grafik lotaryńskiego rytownika Jacques’a Callota. Powstałe w XVII wieku ryciny pełne są antyromskich stereotypów. Artystka odczaruje tę krzywdzącą narrację i w oparciu o historyczne dzieła tworzy własne, wielkoformatowe kolaże, pokazujące bogaty świat romskiej przeszłości i mitologii.
Środkowy pas to archiwum romskiej historii budowane z kobiecej perspektywy. W ostatnich latach Mirga-Tas stworzyła wiele dzieł poświęconych ważnym w jej życiu kobietom, które złożyły się na cykl Herstorie. Portrety przedstawicielek romskiej społeczności uzupełniają symbole zapożyczone z kart tarota i znaków zodiaku z Palazzo Schifanoia. Połączenie wizerunków rzeczywistych kobiet z magią i astrologią zamienia je w symboliczne strażniczki losu, boginie i prorokinie.
Dolny pas kompozycji składa się z dwunastu obrazów ukazujących współczesne życie codzienne w rodzinnej wsi artystki - Czarnej Górze, i na terenach, z którymi jest najsilniej związana — położonymi na południu Małopolski Podhalem i wielokulturowym Spiszem. Widać na nich głównie kobiety, ich związki, sojusze i wspólnie wykonywane zajęcia.
„Tytułowe +przeczarowanie+, inspirowane książką Silvii Federici +Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons+, to bezprzemocowy proces, który ma odmienić niepomyślne losy świata, zdjąć z niego zły czar i pomóc w odzyskaniu poczucia wspólnoty oraz odbudowaniu relacji z innymi” – zaznaczają kuratorzy wystawy Wojciech Szymański, Joanna Warsza.
Małgorzata Mirga-Tas, polsko-romska artystka i aktywistka, w swoich pracach podejmuje problematykę antyromskich stereotypów, dążąc do afirmacji społeczności romskich. Ukończyła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2004). Jej prace były prezentowane na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in.: na 14. Gwangju Biennale (2023), w Goeteborgs Konsthall (2023), na 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji (2022), na documenta 15 w Kassel (2022), w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie (2022), na Guangzhou Triennale w Chinach (2022), 11. Berlin Biennale (2020), Biennale Art Encounters w Timi?oarze (2019, 2021), 3. Autostrada Biennale w Prizrenie (2021), w Morawskiej Galerii w Brnie (2017), Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (2020), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2020), Rautenstrauch-Joest-Museum w Kolonii (2021).
Mieszka i pracuje w Czarnej Górze na Spiszu
Kuratorami wystawy Małgorzaty Mirgi-Tas „Przeczarowując świat” są Wojciech Szymański, Joanna Warsza. Ekspozycja będzie dostępna w Zachęcie-Narodowej Galerii Sztuki od 29 kwietnia do 23 lipca 2023 r. (PAP)
abe/ aszw/
