Blisko sto dzieł Jerzego Dudy-Gracza, pochodzących z prywatnej kolekcji i rzadko udostępnianych publiczności, prezentuje na wystawie „Polskie lato” Tichauer Art Gallery w Tychach.
Ekspozycja jest formą przeglądu bogatej twórczości Jerzego Dudy-Gracza. Pokazywane dzieła reprezentują najważniejsze cykle malarskie artysty powstałe w poszczególnych okresach twórczości.
Obrazy Dudy Gracza zadziwiają, budzą śmiech – raczej gorzki, często wywołują brak zgodny na przedstawiony jak w krzywym zwierciadle świat groteskowy, pełen brzydoty i karykaturalnych postaci. Artysta tworzył posługując się językiem publicystyki, ale i metafory.
„Cechujące obrazy groteska i ironia, a zarazem tkliwość i nostalgia, z jaką artysta przedstawiał swoją epokę, starając się uchwycić pejzaże odchodzącego świata, stanowią o sile tego malarstwa(…). Okazuje się, że ten odległy od dzisiejszej rzeczywistości świat przedstawiony, jest jednocześnie współczesnym Polakom bardzo bliski, darzony głębokim sentymentem” – zaznaczyła w wypowiedzi dla PAP kuratorka wystawy, Dagmara Giej-Rusnak, reprezentująca Tichauer Art Gallery.
Duda-Gracz był bowiem „uzależniony od wszystkiego, co polskie, od literatury polskiej, polskiego malarstwa, pejzażu. Żył przemianami polityczno-ustrojowymi zachodzącymi w naszym kraju” – charakteryzuje artystę portal culture.pl.
Tworzony przez kilkadziesiąt lat zbiór jest zapisem wieloletniej znajomości artysty oraz kolekcjonera, który pragnie pozostać anonimowy. Najwcześniejsze z prac powstały w latach 60., większość z nich zaś - w latach 90. „Licząca blisko 100 płócien kolekcja niewątpliwie jest kolejnym, ważnym zbiorem, budującym historię współczesnego polskiego kolekcjonerstwa - mówi Dagmara Giej-Rusnak.
Zapowiedzią +Polskiego lata+ w Galerii Tichauer było +Preludium+ - pierwsza odsłona Wrocławskiej kolekcji w Warszawie, która była prezentowana w styczniu 2023 w Galerii Agra-Art.
„Pokaz całości kolekcji postanowiliśmy powierzyć Galerii Tichauer. Wybór naszego partnera był dla nas oczywisty. Po pierwsze – galeria znajdująca się w Tychach, sercu Śląska, gdzie mieszkał i tworzył artysta, a także – gdzie kolekcja powstała – jest najwłaściwszym ku temu miejscem. Ponadto, zarówno estetyka i jak i sam charakter Tichauera - postindustrialnej przestrzeni dawnego browaru, znakomicie koresponduje z malarstwem Dudy-Gracza oraz światem, który go fascynował” – powiedziała PAP reprezentująca Agrę-Art Monika Bryl, współkuratorka wystawy.
Artysta o swojej twórczości mówił: „Maluję to, co mi w duszy gra; im bardziej człowiek pierniczeje, tym lepiej wie, że odchodzi, a z nim cały ten świat. Z upływem czasu rodzi się czułość i tęsknota za tym, co bezpowrotne.” Cytat ten – według Giej-Rusnak - doskonale oddaje nostalgiczny, ciepły i humorystyczny wyraz dzieł, które tworzą naszą wyjątkową wystawę”.
Jerzy Duda-Gracz (1941-2004) – malarz, rysownik, grafik, scenograf pochodził z Częstochowy, związany był też z Krakowem, ale przede wszystkim ze Śląskiem, z Katowicami. Lubił industrialny i postindustrialny charakter tego miasta, ale również był wielkim obserwatorem polskiej prowincji.
Artysta ukończył Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie Wydział Grafiki w filii w Katowicach; obecnie jest to Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie otrzymał dyplom w 1968 roku. Nauczał na Wydziale Grafiki w latach 1976–1982, był wykładowcą malarstwa i grafiki. W latach 1992–2001 nauczał w Europejskiej Akademii Nauk w Warszawie, a później, aż do śmierci, wykładał na Wydziale Radia i Telewizji im. K. Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Jest autorem kilku większych realizacji m.in. plafonu „Przemienienia” w kościele w Toporowie w 1995 r. oraz cykli „Golgota Jasnogórska” w klasztorze OO Paulinów w Częstochowie 2000/2001.
Artysta ma w swoim dorobku ponad 180 wystaw indywidualnych w kraju oraz za granicą, m.in. w Berlinie, Londynie, Paryżu, Moskwie, Rzymie, Wiedniu, Florencji, Duesseldorfie, Chicago, New Delhi, Monachium, Nowym Jorku. Uczestniczył w około 300 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych prezentacjach sztuki polskiej. Obrazy Jerzego Dudy Gracza znajdują się w kolekcjach m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku, w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius w Krakowie, Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, w zbiorach sztuki na Jasnej Górze w Częstochowie i w innych muzeach okręgowych i miejskich oraz w zbiorach prywatnych.
Wystawa „Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera” będzie czynna do 24 września 2023 r. w Tichauer Art Gallery w Tychach. (PAP)
Autorka: Anna Bernat
abe/ dki/
