Benedykt Czuma. Źródło: Encyklopedia Solidarności/IPN
W czwartek zmarł w Łodzi działacz opozycji z okresu PRL Benedykt Czuma. W 1965 r. wraz z bratem Andrzejem Czumą, Stefanem Niesiołowskim, Marianem Gołębiewskim i Emilem Morgiewiczem był założycielem tajnej organizacji niepodległościowej Ruch. Działał także w ROPCiO i Solidarności.
Benedykt Czuma urodził się 27 stycznia 1941 r. w Niepołomicach (ob. małopolskie). Był absolwentem Politechniki Warszawskiej (Wydział Mechaniki Precyzyjnej). Pracował w Łódzkiej Fabryce Zegarów i Zakładzie Doświadczalnym Techniki Medycznej w Łodzi.
W 1965 r. wraz z bratem – Andrzejem Czumą, Stefanem Niesiołowskim, Marianem Gołębiewskim i Emilem Morgiewiczem był założycielem tajnej organizacji niepodległościowej Ruch i współautorem deklaracji programowej "Mijają lata".
"Był bardzo odważnym człowiekiem. Miał też rzadką cechę - nigdy nie kłamał. To jeden z nielicznych ludzi tak absolutnie uczciwych i prawdomównych, jakich w życiu spotkałem. Nigdy nie kłamał" - powiedział PAP Andrzej Czuma, brat zmarłego działacza antykomunistycznej opozycji i współzałożyciela konspiracyjnej organizacji niepodległościowej Ruch, Benedykta Czumy.
W marcu 1970 r. podczas pobytu w Rzymie prowadził rozmowy o współpracy między Ruchem a emigracyjnymi władzami Stronnictwa Pracy - Karolem Popielem i Stanisławem Gebhardtem. Uczestniczył w przygotowaniach do podpalenia Muzeum Lenina w Poroninie.
"Był bardzo odważnym człowiekiem. Miał też rzadką cechę - nigdy nie kłamał. To jeden z nielicznych ludzi tak absolutnie uczciwych i prawdomównych, jakich w życiu spotkałem. Nigdy nie kłamał" - powiedział PAP Andrzej Czuma, brat zmarłego działacza antykomunistycznej opozycji i współzałożyciela konspiracyjnej organizacji niepodległościowej Ruch, Benedykta Czumy.
Wraz z 86 innymi osobami figurował w aktach śledczych SB z Wydziału Śledczego KM MO w Łodzi i Biura Śledczego MSW w Warszawie dotyczących rozpracowania "nielegalnej organizacji" o nazwie Ruch, działającej w Łodzi i innych miastach do czerwca 1970 r.
20 czerwca 1970 r. został aresztowany przez SB i osadzony areszcie śledczym w Warszawie przy ul. Rakowieckiej.
23 października 1971 r. został skazany na łączną karę sześciu lat więzienia, m.in. za "próbę obalenia przemocą ustroju socjalistycznego". Z więzienia w Strzelcach Opolskich zwolniono go 25 września 1974 r. na mocy amnestii.
W marcu 1977 roku współtworzył Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela – największą w PRL organizację niepodległościową późnych lat 70. W swoim mieszkaniu założył punkt konsultacyjno-informacyjny, dzięki któremu pomagał represjonowanym przez reżim komunistyczny. Organizował ponadto szereg inicjatyw obywatelskich - klub swobodnej dyskusji, odczyty czy wydawanie czasopisma "Opinia". W latach 1977-80 w swoim mieszkaniu w Łodzi prowadził punkt konsultacyjno-informacyjny ROPCiO, od jesieni 1977 do 1980 spotkania Klubu Swobodnej Dyskusji. Był wydawcą, drukarzem i kolporterem wydawnictw niezależnych.
Od września 1980 r. działał w Solidarności. Był doradcą MKZ Solidarności Ziemi Łódzkiej i delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów Solidarności. Pełnił funkcję redaktora naczelnego "Solidarności Ziemi Łódzkiej". 13 grudnia 1981 r. został zatrzymany przez SB i internowany w ośrodkach odosobnienia w Łęczycy i w Łowiczu, Zwolniono go 7 sierpnia 1982 r.
Był represjonowany przez władze komunistyczne i wielokrotnie zatrzymywany na 48 godzin, jego rozwój zawodowy był odgórnie blokowany. Od 1960 r. był rozpracowywany przez Wydz. III KS MO w ramach sprawy ewidencyjno-operacyjnej X-10, w latach 1974-1988 przez Wydz. III KM/KW MO/WUSW w Łodzi w ramach SOS/SOR/KE krypt. Propagator.
"Po odzyskaniu niepodległości namnożyło się wielu +działaczy+, którzy nie potrafią powiedzieć, co robili w podziemiu. Mój brat był osobą o jednym z najdłuższych staży w opozycji PRL. W podziemiu realnie działał 25 lat z kilkuletnią przerwą, po wyroku, na jaki został skazany na początku lat 70." - wyjaśnił.
Po 1989 r. pełnił funkcję dyrektora w Urzędzie Wojewódzkim w Łodzi.
W latach 1989-2000 był współzałożycielem i członkiem naczelnych i regionalnych władz ZChN i współzałożycielem partii Suwerenność-Praca-Sprawiedliwość (2003-2005)i autorem wydanej w 2010 r. książki "Łódzka Solidarność 1980-1981. Zapis zdarzeń".
Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP na uchodźstwie w 1989 r., Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). oraz Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).
Zmarł 16 listopada 2023 r. w Łodzi, po walce z chorobą nowotworową we własnym domu, otoczony najbliższą rodziną. Miał 82 lata.
Msza pożegnalna odbędzie się we wtorek 21 listopada w Kościele Najświętszego Sakramentu w Łodzi o godzinie 13.00. Po niej nastąpi pogrzeb na cmentarzu Św. Rocha przy ul. Zgierskiej. (PAP)
autor: Maciej Replewicz, Zofia Suwała
mr/ zos/ dki/
