W 200. rocznicę śmierci księcia Józefa Poniatowskiego w Bitwie Narodów pod Lipskiem Bronisław Komorowski uczci jego pamięć. W sobotę prezydent otworzy wystawę w Muzeum Wojska Polskiego, a następnie złoży wieniec pod pomnikiem księcia przed Pałacem Prezydenckim.
Wystawa "Usque ad finem (aż do końca). Książę Józef Poniatowski w Bitwie Narodów pod Lipskiem" ma na celu przypomnienie postaci naczelnego wodza armii Księstwa Warszawskiego.
Kancelaria Prezydenta podkreśla, że Poniatowski w polskiej tradycji patriotycznej i historycznej "jest symbolem honoru, męstwa, odwagi i fantazji w działaniu, a jednocześnie poczucia odpowiedzialności za państwo oraz naród". Przewodnim motywem wystawy będzie cykl ikonografii ukazujący dramatyczny moment bitwy pod Lipskiem – śmierć Poniatowskiego w nurtach Elstery. Centralny punkt ekspozycji stanowi monumentalny obraz Artura Nikutowskiego "Ostatnie godziny bitwy pod Lipskiem", użyczony przez berlińskie Muzeum Historii Niemiec.
O godz. 11 Komorowski złoży wieniec pod pomnikiem Poniatowskiego przed Pałacem Prezydenckim. W uroczystości wezmą też udział uczniowie i poczty sztandarowe szkół noszących imię księcia. Od piątku od zmierzchu na fasadzie Pałacu będzie można oglądać okolicznościową iluminację upamiętniającą 250. rocznicę urodzin i 200. rocznicę śmierci naczelnego wodza Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego. Iluminacja będzie wyświetlana do godzin porannych 21 października.
200 lat temu Poniatowski zginął w czasie bitwy pod Lipskiem. Trzy dni wcześniej został mianowany przez Napoleona marszałkiem Francji, dostąpił takiego wyróżnienia jako jedyny w historii cudzoziemiec. Poniatowski został prawdopodobnie omyłkowo zastrzelony przez sojuszników podczas odwrotu armii francuskiej przez rzekę Elsterę na rozkaz Napoleona.
200 lat temu Poniatowski zginął w czasie bitwy pod Lipskiem. Trzy dni wcześniej został mianowany przez Napoleona marszałkiem Francji, dostąpił takiego wyróżnienia jako jedyny w historii cudzoziemiec. Poniatowski został prawdopodobnie omyłkowo zastrzelony przez sojuszników podczas odwrotu armii francuskiej przez rzekę Elsterę na rozkaz Napoleona. W 1817 r. Poniatowski został pochowany - jako pierwszy, który nie był monarchą - wśród królów, w podziemiach katedry na Wawelu.
Historia monumentu stojącego przed Pałacem Prezydenckim jest równie zawikłana jak losy bohatera, którego upamiętnia. Kilka lat po śmierci Poniatowskiego polska arystokracja wyjednała u cara Aleksandra I zgodę na postawienie księciu pomnika przed Pałacem Namiestnikowskim (obecnie Prezydenckim). Rzeźbę zlecono duńskiemu rzeźbiarzowi Bertelowi Thorvaldsenowi, artysta przedstawił postać księcia na koniu i z mieczem w prawej ręce.
Po upadku powstania listopadowego, a jeszcze w czasie prac nad pomnikiem, zgodę cofnięto. Gotowy pomnik trafił do twierdzy Modlin, gdzie pozostał do 1840 r. - wówczas car Mikołaj I nakazał jego przetopienie. Ostatecznie pomnik zabrał namiestnik carski i pogromca powstania listopadowego Iwan Paskiewicz do swojego pałacu w Homlu, a w miejscu przeznaczonym pod pomnik Poniatowskiego w Warszawie stanął monument Paskiewicza.
Pomnik księcia powrócił do niepodległej Polski w 1922 r. na mocy traktatu ryskiego zobowiązującego do rewindykacji zabytków i dzieł sztuki. Stanął na swoim miejscu po raz pierwszy 3 maja 1923 r. Podczas niemieckiej okupacji pomnik na rozkaz generała SS Ericha von dem Bacha wysadzono w powietrze. Nowy odlew monumentu stoi w swoim obecnym miejscu przed Pałacem Prezydenckim od 1965 r., przedtem znajdował się w Łazienkach.
Książę Poniatowski, zwycięski wódz w bitwie pod Zieleńcami, naczelny dowódca wojsk Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji urodził się w 1763 r. w Wiedniu. Był zwolennikiem Konstytucji 3 Maja. Podczas wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r. dowodził wojskami koronnymi. Zwycięstwo pod Zieleńcami, jakie odniósł, stało się impulsem dla Stanisława Augusta do ustanowienia orderu Virtuti Militari. Książę i Tadeusz Kościuszko byli pierwszymi odznaczonymi. Po przystąpieniu króla do konfederacji targowickiej złożył dymisję i odszedł z wojska. Walczył w powstaniu kościuszkowskim.
Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Poniatowski został ministrem wojny i organizował wojsko polskie. W 1809 r. dowodził wojskami księstwa w wojnie z Austrią. W kampanii 1812 r., podczas wyprawy Napoleona na Moskwę dowodził V Korpusem Wielkiej Armii walczącym m.in. pod Smoleńskiem i Borodino. W 1813 r. odbudowywał armię Księstwa Warszawskiego. Odrzucił propozycje porzucenia Napoleona. (PAP)
hgt/ eaw/ jbr/
