Uroczystości przed Pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. Fot. PAP/J. Turczyk
Przedstawiciele Sejmu, Senatu, prezydenta, rządu oraz władz stolicy złożyli w sobotę wieńce przed Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego, upamiętniając żydowskich powstańców z 1943 roku. Wolontariusze rozdawali papierowe żółte kwiaty – symbol pamięci o powstaniu w getcie.
Hołd żydowskim powstańcom, którzy od 19 kwietnia do 16 maja 1943 r. stawili zbrojny opór niemieckim okupantom, oddali też reprezentanci Muzeum Historii Żydów Polskich, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. Były także kwiaty od mieszkańców stolicy przybyłych na uroczystość.
Uroczystości odbyły się w asyście żołnierzy kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Rabin Stas Wojciechowicz odmówił kadisz.
Kwiaty złożono również przed pomnikiem ku czi „Żegoty” przy MHŻP oraz na Trakcie Pamięci i Męczeństwa Żydów: przy pomniku ku czci Szmula Zygielbojma, w miejscu, gdzie znajdował się bunkier Mordechaja Anielewicza oraz przy pomniku Umschlagplatz.
Na placu pomiędzy Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego i Muzeum Historii Żydów Polskich – a także w innych miejscach w centrum stolicy - wolontariusze rozdawali papierowe żółte żonkile - symbol pamięci o powstańcach z warszawskiego getta.
Jak powiedział PAP Roman Antonowicz, wiceprzewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, które wraz z Muzeum Historii Żydów Polskich jest organizatorem zapoczątkowanej w ubiegłym roku akcji „Żonkile”, wolontariusze to głównie ludzie młodzi, z gimnazjów i liceów, a akcja „Żonkile” służy upowszechnianiu - szczególnie wśród młodzieży - pamięci o powstaniu w getcie warszawskim i zagładzie społeczności żydowskiej. Papierowe żonkile rozdawano w miastach, w których mieszczą się oddziały TSKŻ, między innymi w Krakowie, Łodzi, Białymstoku, Bielsku-Białej.
W tym roku, jak poinformował Grzegorz Tomczewski z MHŻP, w akcji „Żonkile” wzięło udział w Warszawie 400 wolontariuszy. Przygotowano 60 tys. papierowych żonkili. Trafią one także do Niemiec i Izraela, otrzymały je też polskie placówki dyplomatyczne.
Żonkile związane są z osobą Marka Edelmana, ostatniego przywódcy Żydowskiej Organizacji Bojowej, który w rocznicę powstania w getcie dostawał je od anonimowej osoby. Co roku, 19 kwietnia, składał je pod Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego.
Portal historyczny dzieje.pl prowadzony przez PAP i Muzeum Historii Polski jest patronem medialnym akcji „Żonkile”.
Powstanie w warszawskim getcie wybuchło 19 kwietnia 1943 roku, w ostatniej fazie likwidacji getta warszawskiego. Powstańcy z Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Zbrojnego walczyli do 16 maja 1943 roku. Tego dnia gen. SS Juergen Stroop ogłosił koniec akcji pacyfikacyjnej i rozkazał wysadzić w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem.
Według raportów Stroopa w getcie znajdowało się podczas powstania ponad 56 tys. Żydów. Około 6 tys. zginęło na miejscu w walce, na skutek pożarów i zaczadzenia. 7 tys. Żydów Niemcy zamordowali na terenie getta, tyle samo wysłali do obozu zagłady w Treblince. Pozostała grupa ok. 36 tys. została wysłana do innych obozów, przede wszystkim do Auschwitz i Majdanka. (PAP)
tst/ ls/
