Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie. Fot. PAP/Ł. Gągulski
W Kościele katolickim w piątek obchodzona jest uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa. Przez cały czerwiec w kościołach w Polsce odprawiane są nabożeństwa, podczas których śpiewana jest "Litania do Najświętszego Serca Pana Jezusa".
Jest to święto ruchome obchodzone zawsze w piątek po oktawie uroczystości Bożego Ciała.
Kult Serca Jezusowego znany był już w okresie średniowiecza. Jego propagatorami byli m.in. dominikanie, którzy praktykowali nabożeństwo do zranionego boku i Serca Pana Jezusa.
Nabożeństwo do Najświętszego Serca Pana Jezusa rozpowszechniło się w całym Kościele za sprawą prywatnych objawień francuskiej zakonnicy z klasztoru sióstr wizytek św. Małgorzaty Marii Alacoque, żyjącej w latach 1643-1690.
Według objawień zatwierdzonych przez Kościół podczas jednego z objawień św. Małgorzata usłyszała od Pana Jezusa skargę: "Oto Serce, które tak umiłowało ludzi, a w zamian za to otrzymuje niewdzięczność, wzgardę i zapomnienie (...). Ty przynajmniej staraj się Mi zadość uczynić, o ile to będzie w twej mocy, za ich niewdzięczność".
Podczas objawienia, które miało miejsce 16 czerwca 1675 r. Pan Jezus polecił św. Małgorzacie ustanowienie w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała święta ku czci Najświętszego Serca.
Według relacji św. Małgorzaty, Jezus złożył czcicielom Najświętszego Serca dwanaście obietnic, wśród których są m.in. łaska pokoju w rodzinach i pocieszenie w utrapieniach. Jezus obiecał także św. Małgorzacie, że ten, kto przez dziewięć kolejnych pierwszych piątków miesiąca przystąpi do komunii św. i ofiaruje ją jako wynagrodzenie za grzechy własne i rodzaju ludzkiego, nie umrze bez łaski uświęcającej.
Po tych objawieniach rozpoczął się prywatny kult Najświętszego Serca Pana Jezusa w klasztorach, długo jednak nie było zgody Stolicy Apostolskiej na ustanowienie takiego święta w Kościele.
Przełom nastąpił w 1764 r., kiedy polscy biskupi wysłali do Stolicy Apostolskiej memoriał, w którym uzasadnili wprowadzenie tego święta na podstawie teologii i historii. W 1765 r. papież Klemens XIII wydał specjalną bullę, w której wyraził zgodę na ustanowienie święta Najświętszego Serca Pana Jezusa w Królestwie Polskim oraz w Rzymie. Papież napisał w niej, że święto to ma przyczynić się do odnowienia wśród wiernych pamięci o Bożej miłości.
Ostatecznie uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa dla całego Kościoła zatwierdził w 1856 r. papież Pius IX.
Z kolei papież Pius XI encykliką "Miserentissimus redemptor" o wspólnym zadośćuczynieniu Najświętszemu Sercu Jezusowemu z 8 maja 1928 r. dodał do święta oktawę. Ogłosił także formularz mszalny i oficjum święta.
11 czerwca 1899 r. papież Leon XIII poświęcił cały rodzaj ludzki Boskiemu Sercu Pana Jezusa, a papież Pius X w 1906 r. nakazał odnawiać akt poświęcenia corocznie.
Papież Jan Paweł II w orędziu z okazji setnej rocznicy poświęcenia ludzkości Najświętszemu Sercu Pana Jezusa, wygłoszonym 11 czerwca 1999 r. w Warszawie, przekazał "słowa aprobaty i zachęty tym, którzy w Kościele z jakiegokolwiek tytułu nadal praktykują, pogłębiają i krzewią kult Serca Chrystusa, posługując się językiem i formami dostosowanymi do naszych czasów".
"Także dzisiaj trzeba tak prowadzić wiernych, aby wpatrywali się z uwielbieniem w tajemnicę Chrystusa, Boga-Człowieka, a przez to stawali się ludźmi życia wewnętrznego, którzy słyszą i realizują powołanie do nowego życia, do świętości, do wynagradzania, które jest apostolskim współuczestnictwem w dziele zbawiania świata; ludźmi, którzy przygotowują się do nowej ewangelizacji, dostrzegając w Sercu Chrystusa serce Kościoła: świat musi koniecznie zrozumieć, że chrześcijaństwo jest religią miłości" – podkreślił papież.
Zaznaczył, że kult Serca Jezusa jest "głęboko eucharystyczny", wyraża się w pobożnych ćwiczeniach, które pobudzają wiernych do życia w harmonii z Chrystusem, który jest "cichy i pokorny sercem" i pogłębia się przez adorację.
W kościołach w Polsce od 1857 r. odprawiane są nabożeństwa podczas których śpiewana jest "Litania do Najświętszego Serca Pana Jezusa". Jako oficjalną modlitwę Kościoła nabożeństwo czerwcowe zatwierdził papież Pius IX w 1873 r.
Polski Episkopat wielokrotnie ponawiał Akt poświęcenia ojczyzny Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Po raz pierwszy biskupi dokonali tego 27 lipca 1920 r. na Jasnej Górze w obliczu zagrożenia wojskami bolszewickimi. Jako wotum wdzięczności za ocalenie 3 czerwca 1921 r. konsekrowano w Krakowie bazylikę Najświętszego Serca Pana Jezusa. Tego dnia biskupi w obecności prezydenta, premiera, rządu, wojska i ok. 140 tys. wiernych ponowili Akt poświecenia Ojczyzny Najświętszemu Sercu Pana Jezusa.
Akt ponowił 28 października 1951 r. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński na Jasnej Górze. W jedności z prymasem dokonano go również we wszystkich katedrach i kościołach parafialnych. Kościół w Polsce przyrzekł wówczas "trwać wiernie w świętej wierze katolickiej", "bronić świętego Kościoła" oraz "kształtować życie osobiste, rodzinne i narodowe według zasad Ewangelii".
W 1976 r., w ostatnią niedzielę roku kościelnego, w świątyniach po raz kolejny ponowiono ten akt. Powtórzył go również w 2011 r. kard. Józef Glemp.
W setną rocznicę konsekracji bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie – 11 czerwca 2021 r. – biskupi zgromadzeni na 389. zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski po raz kolejny ponowili akt. (PAP)
Autor: Iwona Żurek
iżu/ jann/
