Samoa – „Mały atlas geograficzny” Eugeniusza Romera. Źródło: CBN Polona
Kurczące się zasoby na Samoa i innych wyspach Polinezji doprowadziły do powstania nierówności społecznych. Świadczą o tym najnowsze odkrycia archeologiczne – informują naukowcy na łamach pisma „PLOS ONE”.
W porośniętej gęstą dżunglą dolinie Falefa na wyspie Upolu w archipelagu Samoa archeolodzy odkryli długi mur, a także wysokie kopce, rowy nawadniające i inne konstrukcje. Znaleziska datowano na lata 600-900 n.e.
Zdaniem badaczy jest to świadectwo kurczenia się zasobów przy jednoczesnym nadmiernym wzroście populacji. Jedna grupa mieszkańców próbowała się w ten sposób odizolować od innej, zabraniając jej korzystania z ziemi i innych dóbr.
Badania (https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0304850) prowadzono pod kierunkiem prof. Ethana Cochrane'a z Uniwersytetu w Auckland (Australia). Zdaniem naukowców mur jest świadectwem początków dzielenia gruntów i pojawienia się w związku z tym zróżnicowania co do statusu społecznego.
Prace terenowe opierały się na technologii LIDAR, umożliwiającej tworzenie topograficznych map terenu za pomocą lasera. Pomiary laserowe dokonywane z samolotu są szczególnie użyteczne w sytuacji, gdy teren jest gęsto porośnięty drzewami i tradycyjne zdjęcia nie są zbyt pomocne.
Technologia jest stosowana od ok. 20 lat na obszarze Pacyfiku, na Samoa była jednak używana rzadko.
Cochrane dodaje, że odkryte budowle to interesujące dzieła architektoniczne. Niektóre były domami rodzinnymi z kamienia i ziemi, podobnymi do tych, jakie również dzisiaj można zobaczyć w niektórych samoańskich wioskach. Inne miały charakter publiczny lub ceremonialny.
Podobne konstrukcje odkrywano na Samoa już wcześniej, po raz pierwszy jednak powiązano czas i powody ich budowy.
„Odkryliśmy, że ta cała konstrukcja – kilometrowe mury kamienne, ograniczające dostęp do ziemi i rowy nawadniające – jest odpowiedzią na masowy wzrost populacji na Samoa. Wiemy, że miało to miejsce mniej więcej w tym samym czasie” – opisuje Cochrane.
Dzielenie się zasobami ze wszystkimi oznaczałoby mniej dla wszystkich. Najstarsze mury znajdują się w pobliżu najbardziej żyznych terenów w zachodnich i północnych rejonach doliny.
Jak dodaje badacz, na przestrzeni tysiącleci na całej planecie powstały społeczeństwa hierarchiczne, podczas gdy około 20 tys. lat temu większość społeczności ludzkich stosowała równy podział dóbr. Odkrycia na Samoa pozwalają zrozumieć, w jaki sposób hierarchia i nierówny podział dóbr pojawiły się w społeczeństwach.(PAP)
krx/ bar/
