Kaplica św. Onufrego w Stroniu Śląskim zniszczona podczas powodzi w 2024 r. Fot. PAP/Krzysztof Ćwik
100 mln zł przeznaczył resort kultury na ratowanie zabytków z terenów popowodziowych - mówiła w Sejmie sekretarz stanu w MKiDN, generalna konserwator zabytków Bożena Żelazowska. Podczas wrześniowej powodzi ucierpiało 476 obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz 3 852 znajdujące się w ewidencjach gminnych.
Podczas posiedzenia sejmowej komisji nadzwyczajnej do spraw działań przeciwpowodziowych i usuwania skutków powodzi z 2024 r. wiceministra kultury przedstawiła informację na temat systemu wsparcia dla zniszczonych zabytków.
Żelazowska podkreśliła, że przedstawiciele resortu odwiedzili tereny dotknięte powodzią i pozostawali w kontakcie z samorządowcami oraz wojewódzkimi konserwatorami zabytków. "Powołaliśmy również koordynatora, który był na miejscu. To osoba z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, która doskonale zna ten teren. Już w kilka tygodni później, gdy woda ustąpiła, mieliśmy doskonale zliczone zabytki - te, które są wpisane na listę zabytków, ale także te, które są w gminnych rejestrach" - podała.
Żelazowska poinformowała, że z budżetu MKiDN zostały wydzielone środki na zabytki zniszczone wskutek powodzi. "100 mln zł przeznaczyliśmy na zabytki, które są na terenie województw dotkniętych powodzią. Na dzień dzisiejszy wpłynęło tylko 20 wniosków. Mamy świadomość, że ci ludzie nie są dokładnie przygotowani. Raczej sprzątają po powodzi, ale po to wydłużyliśmy ten czas, aby mogli jeszcze do końca lutego składać wnioski. W tym konkursie mogą startować zarówno obiekty sakralne, obiekty, dla których organizatorami są samorządy i te, które należą do prywatnych właścicieli" - wyjaśniła.
Zapytana przez przewodniczącego komisji Marka Chmielewskiego o perspektywy wspierania odbudowy zabytków na Dolnym Śląsku w kolejnych latach, Żelazowska odpowiedziała: "możliwe jest etapowanie, możliwe jest składanie wniosków zarówno w tym roku, jak i przyszłym i następnych latach na zabytki, które takiej pomocy będą potrzebowały".
"Obiekty zabytkowe dzielą się na obiekty wpisane do rejestru zabytków i obiekty wpisane do gminnych ewidencji zabytków. Podczas wrześniowej powodzi ucierpiało 476 obiektów wpisanych do rejestru zabytków i 3852 obiekty zabytkowe z gminnych ewidencji" - powiedział w trakcie posiedzenia dyrektor departamentu ochrony zabytków MKiDN, Jakub Makowski.
Jak mówił, dla zabytków wpisanych do rejestru 2 stycznia uruchomiono program, który został wydłużony do końca lutego 2025 r. Makowski podkreślił, że w naborze powodziowym dotychczas złożono 20 wniosków; najwięcej - 14 wniosków - jest z woj. dolnośląskiego; nie wpłynął żaden wniosek z woj. lubuskiego.
"To nieduża liczba. Będziemy przekazywali kolejne informacje do samorządów, aby właściciele zabytków byli poinformowani, że mogą się ubiegać o dotacje w trybie powodziowym" - wyjaśnił.
Na początku marca br. ruszy kolejny program, w ramach którego o refundację będą mogły ubiegać się obiekty zabytkowe podlegające gminom.
"Pula środków w naborze refundacyjnym - czyli naborze marcowym - wynosi trzy miliony złotych" - wyjaśnił Makowski, dodając, że wnioski te będzie można składać do końca marca.
W wyniku powodzi, która we wrześniu 2024 r. przeszła przez Dolny Śląsk, największe straty poniosły gminy: Lądek-Zdrój, Stronie Śląskie, Bystrzyca Kłodzka, gmina i miasto Kłodzko oraz Jelenia Góra i miejscowości położone w dolinie rzeki Bóbr. Uszkodzonych zostało co najmniej ponad pięć tysięcy budynków mieszkalnych, 476 obiektów wpisanych do rejestru zabytków i 3852 gminnych zabytków. Straty oszacowano na co najmniej pięć miliardów złotych. (PAP)
mr/ dap/ zzp/ dki/ mow/
