Budynek Sejmu RP, fot. PAP/Leszek Szymański
Sejm poparł zmianę terminu vacatio legis noweli ustawy o ochronie zabytków z 13 lipca 2023 r. Jej wejście w życie odsunięto do 1 stycznia 2027 r. Nowela zliberalizowała przepisy regulujące prowadzenie poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków przy użyciu urządzeń elektronicznych lub technicznych.
Za zmianą terminu vacatio legis głosowało w piątek 232 posłów, przeciw było 193, nikt nie wstrzymał się od głosu.
Wcześniej posłowie odrzucili wniosek o odrzucenie projektu ustawy i poparli wniosek o przystąpienie do trzeciego czytania bez kierowania projektu do komisji.
Rządowy projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zakłada, że nowela z 13 lipca 2023 r. wejdzie w życie 1 stycznia 2027 r., a nie 1 maja tego roku. Wnioskodawcy uzasadniając przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy napisali, że "nowelizacja od początku (...) budziła kontrowersje i sprzeciw środowisk odpowiedzialnych za ochronę zabytków".
Zliberalizowała ona przepisy regulujące prowadzenie poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków przy użyciu urządzeń elektronicznych lub technicznych. "W praktyce wprowadzane przepisy będą dotyczyć osób fizycznych posługujących się detektorami metali, poszukujących amatorsko znajdujących się pod ziemią (lub pod wodą) metalowych zabytków, w tym zabytków archeologicznych, takich jak monety i ozdoby z metali szlachetnych czy broń z różnych epok historycznych, w szczególności z czasów II wojny światowej" - dodano.
Obecnie obowiązujące przepisy dopuszczają prowadzenie takich poszukiwań jedynie na podstawie pozwolenia wydawanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Nowelizacja z 13 lipca 2023 r. diametralnie upraszcza możliwość prowadzenia poszukiwań zabytków takimi metodami.
Podczas pierwszego czytania projektu na sejmowej Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu sekretarz stanu w MKiDN Bożena Żelazowska powiedziała, że "jeśli teraz nie wprowadzimy vacatio legis, to 1 maja wejdą w życie zapisy ustawy z 13 lipca 2023 r., które będą niebezpieczne dla zabytków, środowiska archeologów". "Zgadzamy się z głosami świata nauki, które do nas spływały, proszono nas, aby prawo w tym zakresie zmienić" - podkreśliła.
Przypomniała, że w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego trwają prace nad nową nowelizacją ustawy o ochronie zabytków. "Biorąc pod uwagę zaangażowanie prac w Ministerstwie, mając świadomość, że środowiska archeologów, eksploratorów, konserwatorskie, czekają na nowelizację, chcielibyśmy, aby ona nastąpiła szybciej. Mamy nadzieję, że może uda nam się w tym roku. Chcemy dokonać głębszych zmian w ustawie " - dodała Żelazowska. (PAP)
akn/ ksi/ maku/
