Polsko-niemieckie przejście graniczne w Rosówku. Fot. PAP/Marcin Bielecki
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego chce wprowadzenia pozwoleń na przywóz do Polski zabytków i dóbr kultury – wynika z opublikowanego w środę (11 czerwca) na stronie Rządowego Centrum Legislacji projektu nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Powodem zgłoszenia nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami jest brak przepisów w polskim prawie służących pełnemu stosowaniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wprowadzania i przywozu dóbr kultury. Brakuje określenia organu właściwego w sprawach przywozu dóbr kultury spoza obszaru Unii Europejskiej oraz wprowadzenia sankcji za naruszenie przepisów dotyczących procedur przywozu dóbr kultury, które zaczną być stosowane od 28 czerwca 2025 r.
Przyjęcie projektu nowelizacji ustawy umożliwi - wg ministerstwa - prowadzenie procedur przywozu dóbr kultury spoza obszaru Unii Europejskiej zgodnie z wymaganiami obowiązującymi po uruchomieniu centralnego systemu elektronicznego zgłaszania wniosków i oświadczeń wymaganych rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE.
„W obecnym stanie prawnym nie wszystkie przepisy rozporządzeń unijnych, nakładające obowiązki na osoby przywożące do Polski lub wywożące z kraju dobra kultury, mogą być stosowane, a przede wszystkim brak jest przepisów sankcjonujących stosowanie tych przepisów” – napisano w uzasadnieniu projektu nowelizacji.
„Celem nowelizacji jest wprowadzenie do ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami przepisów umożliwiających prowadzenie postępowań w sprawach przywozu dóbr kultury zgodnie z procedurami unijnymi oraz określenie nowych czynów karalnych, wynikających ze stosowania przepisów unijnych w zakresie ochrony dóbr kultury” - dodano.
W polskim prawie nie ma obowiązku uzyskiwania pozwolenia na przywóz zabytków i dóbr kultury z zagranicy. Było to możliwe pod warunkiem legalnego wywozu z kraju pochodzenia.
„Rozpoczęcie stosowania procedur przywozowych określonych w rozporządzeniu 2019/880 związane jest z obowiązkiem wprowadzenia na poziomie krajowym sankcji za łamanie przepisów dotyczących uzyskiwania pozwoleń i składania oświadczeń. Zgodnie z art. 11 tego rozporządzenia do dnia 28 czerwca 2025 r. państwa członkowskie powiadamiają Komisję o przepisach dotyczących sankcji za naruszenia związane z uzyskiwaniem pozwolenia i składaniem oświadczeń. Dla uwzględnienia tych wymogów proponuje się dodanie nowych przepisów karnych” – napisano w uzasadnieniu, dodając, że brak sankcji za naruszenie zakazów przywozu zabytków i dóbr kultury może ułatwiać przemyt takich przedmiotów oraz pozyskiwanie środków na działalność związaną z terroryzmem czy finansowanie innych nielegalnych działań.
Podkreślono jednak, że uwzględniając wymagania procesu legislacyjnego, nie ma możliwości, aby projektowana nowelizacja ustawy weszła w życie 28 czerwca 2025 r. Zaproponowano przesunięcie tego terminu o 7 dni, co ma zapewnić niezbędne minimum do właściwego jej wdrożenia i dostosowania przepisów krajowych do wymagań rozporządzenia UE.
Ze względu na zakres nowelizacji nie przewiduje się konsultacji publicznych. Zdaniem MKiDN projekt nie wywoła skutków społeczno-gospodarczych. Odstąpienie od konsultacji publicznych jest także uzasadniane koniecznością zapewnienia właściwego terminu wejścia w życie projektowanych przepisów. (PAP)
