Działacze opozycji w okresie PRL od lewej: Andrzej Osipów, Czesław Nowak i Stanisław Fudakowski podczas otwarcia wystawy IPN „Przełom. Sierpień 1980 i Solidarność” przed Kościołem Morskim w Gdańsku w ramach uroczystości inaugurującej obchody 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Fot. PAP/Andrzej Jackowski
Gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej zainaugurował obchody 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych oraz 45. rocznicy uratowania strajku przez Annę Walentynowicz. Solidarność to walka i piękne polskie zwycięstwo wolności, prawdy i godności – mówił w niedzielę dyrektor oddziału dr Marek Szymaniak.
Wydarzenie organizowane przez oddział IPN w Gdańsku, wspólnie z Regionem Gdańskim NSZZ „Solidarność” oraz gdańskim Klasztorem Franciszkanów, zostało zainaugurowane w niedzielę w południe. Pierwszym punktem obchodów była msza św. w Kościele Morskim w Gdańsku Nowym Porcie.
„Strajk w Stoczni Gdańskiej był kulminacją fali robotniczych protestów z lata 1980 roku. Postulaty uczestników i ich niezłomna postawa - w obliczu której władze komunistyczne zmuszone były podpisać wyjątkowe w swej treści porozumienie - sprawiły, że protest ten okazał się prawdziwym przełomem w powojennej historii Polski” - napisał prezydent Karol Nawrocki w liście do uczestników. List przed rozpoczęciem liturgii odczytał dyrektor gdańskiego oddziału IPN dr Marek Szymaniak.
Prezydent zaznaczył też, że dziś, po blisko półwieczu, obowiązkiem współczesnych Polaków jest pamiętać o bohaterach tych wydarzeń.
„Jesteśmy winni cześć i wdzięczność tym bojownikom o wartości, które jednoczą nas we wspólnotę, a które oni sami urzeczywistniali w swoim życiu. Ludziom, którzy wywalczyli naszą wolność, suwerenną Rzeczpospolitą, Europę niepodzieloną żelazną kurtyną i świat, któremu nie zagraża już potężny sowiecki imperializm” – zaznaczył prezydent Nawrocki.
Po liturgii uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą duszpasterza gdańskich portowców o. Dominika Norberta Kabatka, następnie udali się przed Kościół Morski, gdzie otwarto wystawę IPN pt. „Przełom. Sierpień 1980 i Solidarność”.
Marek Szymaniak podkreślił, że ci, którzy 45 lat temu walczyli o naszą wolność, częstokroć wprowadzają w życie nowe pokolenia Polaków, dumnych z osiągnięć swoich ojców i dziadków.
- Solidarność to wiara i nadzieja. Solidarność to siła i męstwo. Wreszcie Solidarność to walka i piękne polskie zwycięstwo. Zwycięstwo wolności, zwycięstwo prawdy i zwycięstwo godności. Godności Polaków, którzy w okresie trwania w naszej ojczyźnie reżimu komunistycznego byli poddani straszliwemu komunistycznemu uciemiężeniu i niewoli – mówił dyrektor gdańskiego oddziału IPN.
Dodał, że Rzeczpospolita Polska to Solidarność, a Solidarność to wyciąganie ręki ku drugiemu człowiekowi.
- Bez Solidarności nie ma Rzeczypospolitej Polskiej, bez Solidarności nie ma wolności i niepodległości. Dlatego niech żyją bohaterowie Solidarności, niech żyje Solidarność, niech żyje Rzeczypospolita Polska – podkreślił Szymaniak.
Na zakończenie, uczestnicy niedzielnej uroczystości złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą gdańskich portowców przy ul. Zamkniętej.
31 sierpnia 1980 roku o godz. 17 w sali BHP Stoczni Gdańskiej podpisane zostało porozumienie pomiędzy Komisją Rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym, reprezentującym ponad 700 zakładów z całej Polski.
Delegacja rządowa zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar Grudnia 1970, transmisję niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury; przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie; uroczystość podpisania porozumienia transmitowała TVP.
Porozumienie, które podpisali przewodniczący MKS Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski, w konsekwencji doprowadziło do powstania NSZZ „Solidarność” - pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej.
Anna Walentynowicz urodziła się w 1929 r. we wsi Sienne niedaleko Równego na Wołyniu (obecnie Ukraina), zginęła 10 IV 2010 w katastrofie lotniczej w Smoleńsku (Rosja). Była opozycjonistką w PRL, współzałożycielką Wolnych Związków Zawodowych i działaczką NSZZ „Solidarność”.
W sierpniu 1980 r. została zwolniona z pracy na pięć miesięcy przed emeryturą. Żądanie jej przywrócenia stało się 1. postulatem strajku w Stoczni Gdańskiej, który wybuchł w sierpniu 1980 r. W stanie wojennym była internowana, zwolniona z pracy i skazana na więzienie w zawieszeniu. (PAP)
dsok/ dki/
