Dawni działacze Komitetu Obrony Robotników i harcerze "Czarnej Jedynki" zaprezentowali we wtorek nieznane dotąd dokumenty: sprawozdania i relacje dotyczące m.in. pomocy udzielanej robotnikom w połowie lat 70. przez KOR. Tzw. archiwum ursuskie zawiera ponad 600 kart.
Jak poinformował podczas konferencji nt. 38. rocznicy powstania Komitetu Obrony Robotników d. działacz opozycji, obecnie poseł PiS Antoni Macierewicz tzw. archiwum ursuskie zostało w 1977 roku, po serii aresztowań, ukryte w piwnicy należącej do rodziny współpracownika KOR Wojciecha Fałkowskiego (obecnie profesora historii).
Dokumenty pochodzą z 1976 r. i 1977 r. Kartoteka zawiera m.in. relacje, sprawozdania i uwagi z przebiegu protestu w Ursusie i w innych miastach, pomocy udzielanej robotnikom, ich sytuacji materialnej i rodzinnej. Są w niej też takie informacje jak nazwiska prokuratorów, milicjantów, a także sędziów orzekających kary. Łącznie kartoteka zawiera ponad 600 kart.
"Czesław M. Rzeczy dla dzieci, wpłata na węgiel, na zabawki", "Grzegorz Z - żonie załatwić lekarza - jakiego? Pilne!" - to niektóre z wielu opisów ujętych w archiwum.
"Z tych fiszek i relacji wyłania się wielka skala działania, rutynowy profesjonalizm, ogromny wysiłek. Zaskoczyło mnie to - przyznał Fałkowski. - Od początku naszego działania było wiadomo, że rzecz nie idzie tylko o pomoc humanitarną, ale idzie za tym konkretny plan polityczny: odrzucenia opresyjnej władzy, nieakceptowanej przez społeczeństwo".
Powstanie Komitetu Obrony Robotników było reakcją na represje, jakie spotkały robotników z Radomia, Ursusa i Płocka. Głównym jego celem było niesienie pomocy prawnej i finansowej represjonowanym przez peerelowskie władze robotnikom i ich rodzinom.
23 września 1976 r. 14 osób ogłosiło "Apel do społeczeństwa i władz PRL", informując jednocześnie o powstaniu KOR-u. Sygnatariusze apelu wzywali do przyjęcia do pracy wszystkich zwolnionych, ogłoszenia amnestii dla skazanych i więzionych za udział w strajkach, ujawnienia rozmiarów zastosowanych represji i ukarania osób winnych łamania prawa.
Apel podpisali: Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Ludwik Cohn, Jacek Kuroń, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski, Antoni Pajdak, Józef Rybicki, Aniela Steinsbergowa, Adam Szczypiorski, ksiądz Jan Zieja i Wojciech Ziembiński. Nieco później dołączyli do KOR-u: Halina Mikołajska, Mirosław Chojecki, Emil Morgiewicz, Wacław Zawadzki, Bogdan Borusewicz, Józef Śreniowski, Anka Kowalska, Stefan Kaczorowski, Wojciech Onyszkiewicz i Adam Michnik.
KOR był jednym z najważniejszych ugrupowań opozycyjnych, które stało się intelektualną i organizacyjną podstawą dla pierwszych za "żelazną kurtyną" wolnych związków zawodowych i ruchu solidarnościowego.
Komitet formalnie działał do lata 1981 r., do I Zjazdu NSZZ "Solidarność". (PAP)
tgo/ mjs/ ls/
