Część wystawy czasowej "Batikara. Fantastyczna Józefa Kogut" w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Fot. PAP/Łukasz Gągulski
Ornamenty, szkice, fotografie i notatki Józefy Kogut – twórczyni określanej mistrzynią sztuki użytkowej i rzemiosła artystycznego – można oglądać na wystawie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Placówka po raz pierwszy udostępnia całą zgromadzoną spuściznę artystki.
– Józefa Kogut to krakowska artystka, która dziś jest zupełnie w Krakowie nieznana, zapomniana. Chcieliśmy ją pokazać światu, oddając tym samym hołd. Józefa Kogut marzyła o dużej wystawie prac. To jest spełnienie tego marzenia, i naszego także – powiedziała jedna z kuratorek pokazu Justyna Matwijewicz z Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Po śmierci twórczyni w 1979 roku to właśnie do tej placówki jej siostra przekazała cały zachowany dorobek, w tym blisko 200 prac, przede wszystkim ornamentów na tkaninie, drewnie oraz papierze, a także fotografie, szkice, notatki i listy. Teraz cały zbiór po raz pierwszy będzie dostępny dla publiczności.
Wśród eksponatów na wystawie „Batikara. Fantastyczna Józefa Kogut” znalazła się jedna z prac, które 100 lat temu przyniosły artystce medal i Grand Prix na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa. W 1925 roku pojawiła się wraz ze Stowarzyszeniem Warsztaty Krakowskie w Paryżu, gdzie zaprezentowała batiki na drewnie i tkaninie.
– Batik to technika nanoszenia wzorów za pomocą wosku. W przypadku batikowania tkaniny wzór nanosi się za pomocą płynnego wosku, który zastyga i impregnuje tkaninę w danym miejscu. Następnie tkanina zanurzona w farbie zabarwia się poza miejscami pokrytymi woskiem. W ten sposób powstaje wzór – wyjaśniła kuratorka Dorota Majkowska-Szajer.
Technikę tę Józefa Kogut poznała w pracowni Antoniego Buszka, w której, na wzór słynnej École Martine Paula Poiret, tworzenie nowych motywów dekoracyjnych powierzano nastolatkom. Do końca życia tworzyła sztukę dekoracyjną w charakterystycznym dla siebie stylu, a po II wojnie światowej przedmioty zdobione przez Józefę Kogut zasilały m.in. ofertę zagranicznych sklepów Cepelii w Brukseli i Nowym Jorku.
- Jej ornamenty są bardzo różne, dla mnie najbardziej pociągające są fantastyczne stwory, kryjące się na kartach szkicowników. To rajskie ptaki, smoki, pająki, żaby, które są dowodem na niezwykłą wyobraźnię tej artystki – wskazała Dorota Majkowska-Szajer.
Do współtworzenia wystawy muzeum zaprosiło współczesnych twórców, którzy wykonali prace inspirowane kolekcją Józefy Kogut.
Wystawa „Batikara. Fantastyczna Józefa Kogut” jest częścią obchodów roku Józefy Kogut w Muzeum Etnograficzne w Krakowie. Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od piątku (21 listopada) do 30 sierpnia 2026 roku w Domu Esterki przy ul. Krakowskiej 46 w Krakowie.(PAP)
juka/ dki/
